عوارض تزریق بوتاکس به صورت و روش های پیشگیری از خطر

ماده بوتاکس در نواحی مختلف صورت تزریق می‌شود تا چین و چروک‌ها را برطرف کرده و خطوط ریز و درشت را از بین ببرد زیرا دارای نوعی سم بی ضرر بوده که مانع از انقباض عضلات می‌شود. بروز عوارض بوتاکس صورت دور از احتمال نیست؛ و فقط در برخی شرایط خاص و با مواد غیر استاندارد ایجاد می شود که آشنایی با آن مفید خواهد بود.

مانند هر تکنیک دیگر، تزریق بوتاکس نیز مضراتی را به همراه خواهد داشت؛ در ادامه این مقاله به بررسی کامل عوارض تزریق بوتاکس پیشانی، دور چشم و سایر نقاط می پردازیم و روش های پیشگیری از عوارض را معرفی می کنیم.

میزان اثرگذاری و عوارض تزریق بوتاکس

یکی از مزایای استفاده از بوتاکس که همواره مورد توجه افراد قرار می‌گیرد، سریع الاثر بودن آن است. البته بهتر است بدانید که همیشه اینطور نیست؛ گاهی ممکن است لازم باشد تا ۱۰ روز منتظر نتیجه گرفتن بمانید، اما هنوز نتیجه مطلوب را نگرفته باشید. مدت زمان انتظار در افراد مختلف، متفاوت است، اما اکثرا به شما می‌گویند که در ۲ تا ۳ روز به نتیجه دلخواه می‌رسید.

همچنین اثر بوتاکس روی صورت و پوست شما همیشگی نیست و ماهیت موقتی دارد. این اثر معمولا بین ۴ تا ۶ ماه باقی می‌ماند و اگر بخواهید دوباره شاهد نتیجه اولیه تزریق بوتاکس باشید، باید یک وقت دیگر از پزشک خود برای تزریق دوباره بوتاکس بگیرید. قبل از انجام بوتاکس به این موضوع توجه کنید و برای زیبایی خود بهتر برنامه‌ریزی کنید.

عوارض جانبی و احتمالی تزریق بوتاکس

یکی از ویژگی‌های مثبت بوتاکس کم خطر بودن آن است؛ البته این موضوع به آن معنی نیست که کاملا بدون خطر است. گاهی ممکن است این تکنیک عوارض جانبی داشته باشد که معمولا طی ۲۴ الی ۴۸ ساعت از بین می‌روند. البته در برخی موارد ممکن است بهبود عوارض جانبی که فرد را درگیر کرده است، هفته‌ها طول بکشد.

عوارض تزریق بوتاکس که ممکن است برای فرد رخ دهد می‌تواند شامل افتادگی پلک، سردرد، گردن‌درد، تهوع و غیره باشد.

برخی از این عوارض جانبی احتمالی ناشی از واکنش‌های آلرژیک بدن است؛ بیمارانی که نسبت به آنتی بیوتیک‌ها آلرژی دارند باید قبل از تزریق بوتاکس این موضوع را با پزشک در میان گذاشته و اقدامات احتیاطی لازم را دریافت کنند.

سندروم صورت یخ‌زده

مکانیسم اثرگذاری بوتاکس با جلوگیری از انقباض ماهیچه‌های صورت در نواحی خاص و مورد نظر است. در مواردی که فرد همواره از بوتاکس استفاده کند و به عبارتی در تزریق بوتاکس افراط کند، ممکن است این ماده از انقباضات طبیعی صورت جلوگیری کند.

انقباضاتی که ممکن است توسط بوتاکس متوقف شود شامل انقباضات موثر در بیان احساسات یا اعمال روتین و روزمره از جمله لبخند زدن، اخم کردن و غیره است. این مورد از عوارض تزریق بوتاکس می‌تواند منجر به یخ زدن چهره فرد شود؛ به صورتی که مرتبا متعجب شود یا اخم کند. البته این مورد طی چند روز برطرف خواهد شد.

زیبایی با بوتاکس و احتمال تجربه درد

عموما تزریق بوتاکس را به عنوان راه حلی ساده و بدون درد تلقی می‌کنند. با این حال یکی از عوارض تزریق بوتاکس که بیماران گزارش کرده‌اند، درد و حتی گاهی کبودی در محل تزریق روی صورت است. این درد شدید که توسط بیماران گزارش شده، معمولا هنگام تزریق تجربه می‌شود.

بسیار نادر است که افراد پس از تزریق بوتاکس درد در آن ناحیه را حس کنند، اما احتمال تجربه درد بعد از انجام این تکنیک زیبایی نیز وجود دارد. کبودی ناشی از تزریق بوتاکس نیز ممکن است بعد از تزریق رخ داده و ۱ تا ۲ روز باقی بماند.

افزایش تحمل بدن نسبت به تزریق

همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد اثر تزریق بوتاکس به‌صورت موقتی باقی می‌ماند و برای حفظ اثر آن بایستی در فواصل زمانی ۳ تا ۶ ماهه تزریق را تکرار کرد. از آن جهت که این تزریق باید مکررا صورت بگیرد، اثرگذاری آن می‌تواند با گذشت زمان کاهش یابد.

این کاهش اثرگذاری به دلیل افزایش تحمل بدن فرد به ماده‌ای است که طی بوتاکس تزریق می‌شود. زمانی که تحمل بدن فرد نسبت به این ماده افزایش یابد، نیاز است که برای رسیدن به نتیجه مشابه تزریقات قبلی، دوزهای بیشتری از این سم را تزریق کرد. با افزایش دوزهای مورد استفاده برای گرفتن نتیجه مطلوب احتمال بروز دیگر عوارض تزریق بوتاکس افزایش می‌یابد.

آیا بوتاکس خطرناک است؟

تمام عوارض تزریق بوتاکس که پیش‌تر به آن اشاره کردیم موقتی و احتمالی هستند. تجربه هر فرد در این زمینه با فرد دیگر متفاوت است. این عوارض شامل موارد زیر است:

• افتادگی پلک یا ابرو در مواردی که تزریق نزدیک چشم باشد
• ضعف یا فلج عضلات مجاور محل تزریق
• کهیر، بثورات یا خارش
• درد، خونریزی، کبودی، تورم، بی‌حسی یا قرمزی در ناحیه تزریق
• سردرد
• دهان خشک
• علائم تنفسی شبیه آنفولانزا
• حالت تهوع
• مشکل در بلع، صحبت کردن یا تنفس
• مشکلاتی در کیسه صفرا
• تاری دید یا مشکلات بینایی

علاوه بر عوارض ذکر شده ممکن است در مواردی بدن برای مبارزه با سم به‌کار رفته در تزریق بوتاکس آنتی بادی ترشح کند. با ترشح آنتی بادی نتیجه‌ای که مد نظر پزشک و فرد است به دست نمی‌آید. در این موارد نیاز است برای رسیدن به نتیجه مطلوب تزریق بوتاکس تکرار شود.

عوارض جانبی بلند مدت بوتاکس

بوتاکس می‌تواند عوارض جانبی خاصی ایجاد کند که برخی از آن‌ها بسیار شایع است. نکته مهم درمورد این عوارض موقتی و کوتاه مدت بودن آن است و ممکن است طی چند روز یا نهایت چند هفته رفع شود. اما اگر عوارض تزریق بوتاکس بیشتر از این مدت طول کشید حتما آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

یک سری عوارض وجود دارد که افراد گزارش داده‌اند هفته‌ها با آن درگیر بودند. عوارضی که ممکن است هفته‌ها شما را درگیر کند شامل موارد زیر است:

• علائم شبیه آنفولانزا مانند تب، لزر، سردرد یا بدن‌درد
• درد فراوان یا خونریزی در محل تزریق
• درد هنگام بلع
• گردن درد
• افتادگی پلک
• خشکی چشم
• التهاب چشم
• ضعف عضله گردن
• ضعف عمومی بدن
• مشکل در صحبت کردن
• آسیب دیدن عضله و اعصاب صورت
• بروز واکنش‌های آلرژیک مانند راش و خارش پوستی

مشکلات احتمالی تزریق بوتاکس در نواحی مختلف

هنگام صحبت کردن، خندیدن، اخم کردن و … عضلات صورت منقبض می‌شوند. هنگامی که انقباض عضلات از حد معینی فراتر رود خطوط ریزی روی صورت به وجود می‌آید که به تدریج تعداد و عمق آن‌ها بیشتر می‌شود. بوتاکس کردن راهی برای برطرف کردن چین و چروک‌های پدید آمده روی صورت است که توسط سم بوتولینوم انجام می‌شود. سم نام برده شده بی ضرر بوده و از آن در مقادیر کم برای برطرف کردن خطوط و چروک‌ها می‌توان استفاده کرد.

بوتاکس با وجود مزایایی که دارد ممکن است عوارضی هم داشته باشد. عوارض بوتاکس صورت در بخش‌های مختلف چهره می‌تواند متفاوت باشد که بعضی از آن‌ها نادر و بعضی از آن‌ها رایج هستند. بسیاری از افراد که برای اولین بار بوتاکس انجام می‌دهند ممکن است عوارض جزئی را تجربه کنند که موقتی بوده و به دلیل عادت نداشتن بدن اتفاق می‌افتد؛ با چند بار تکرار تزریق احتمال بازگشت عوارض و واکنش‌های ناخودآگاه خواهد بود اما شدت آن بسیار کمتر از قبل خواهد شد.

عوارض تزریق بوتاکس خط اخم و پیشانی

پیشانی بزرگ‌ترین قسمت صورت است که می‌توان آن را بوتاکس کرد. خطوط اخم بین دو ابرو و در ناحیه پیشانی ظاهر می‌شوند که ممکن است تعداد آن‌ها زیاد و چین و چروک‌های ایجاد شده عمیق باشد. بوتاکس پیشانی از محل رویش موهای فرق سر تا بین دو ابرو انجام می‌شود تا به جز از بین بردن آثار خطوط بتوان چین و چروک‌های هنگام اخم کردن، عصبانیت، تعجب و … را محو کرد.

عوارض بوتاکس بین دو ابرو گاهی منجر به افتادگی پلک می‌شود. با تزریق بوتاکس پیشانی و بین دو ابرو، عضلات بالا برنده پلک ضعیف شده که باعث افتادگی پلک چشم در حد چند میلی‌متر می‌شود که با خستگی و بی خوابی شدت آن کمی بیشتر افزایش می‌یابد. چنین عارضه‌ای گذرا بوده و معمولا پس از یک ماه و نیم از بین می‌رود که گاهی ممکن است نیاز به مصرف داروهایی مانند قطره چشم باشد.

عوارض بوتاکس دور چشم

دور چشم یکی از حساس‌ترین ناحیه‌هایی است که بوتاکس آن باید با دقت بسیار بالا انجام شود. چشم به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌‌شود که رایج‌ترین ناحیه تزریق جهت برطرف کردن خطوط پنجه کلاغی و چروک‌های پلک تحتانی است. در خطوط پنجه کلاغی احتمال دارد که:

• دور کره چشم کبود شود که عموما ناشی از کمبود پلاکت و مصرف برخی از داروها بوده و با استفاده از کمپرس یخ برطرف می‌شود.
• پلک و گونه دچار افتادگی شوند که ناشی از تزریق خیلی عمیق سم بوتولینوم است.
• حساسیت به نور اتفاق بیفتد که گذرا بوده و با استفاده از عینک آفتابی این مشکل حل خواهد شد.

پلک تحتانی که در پایین چشم است نیز ممکن است تحت تاثیر عوارض بوتاکس دور چشم قرار گیرد. کره چشم یکی از حساس‌ترین نقاطی است که اگر در اثر تزریق آسیب ببیند درمان خاصی برای آن وجود نداشته و می‌بایست برای برطرف شده عوارض صبر کرد. تزریق در پلک زیرین در دوز بالا باعث اختلال در عملکرد پلک یا خشکی چشم خواهد شد که جریان اشک کاهش می‌یابد. حتی ممکن است باعث ریزش بیش از حد اشک شده که نشان از تحریک بیش از حد و بروز اختلال در مجرای اشکی است.

عوارض بوتاکس لیفت ابرو

بالا بردن و کشیدن ابروها به طرفین با بوتاکس امکان پذیر است. با بالا رفتن ابروها چشم‌ها درشت‌تر دیده می‌شوند اما ممکن است فرد دچار افتادگی پلک شود که از عوارض بوتاکس در قسمت ابرو به شمار می‌آید. افتادگی پلک در حد ۲ تا ۳ میلی‌متر است که این عارضه هنگام خستگی بیشتر می‌شود. افتادگی پلک معمولا ۶ هفته بعد برطرف شده که برای درمان آن می‌توان از پماد و قطره‌های چشمی استفاده کرد.

عوارض بوتاکس خطوط خرگوشی بینی

هنگام انقباض عضلات بینی چین و چروک‌های ریز و متحرکی در طرفین و پشت بینی به وجود می‌آید که خطوط خرگوشی نامیده می‌شوند. از مضرات بوتاکس در نواحی خطوط خرگوشی می‌توان به بالا رفتن لب فوقانی اشاره کرد و یا ممکن است هنگام لبخند زدن لب فوقانی کمی پایین‌تر رفته که منجر به عدم تقارن میان لب‌ها می‌شود که همه عارضه‌های نام برده شده ناشی از تزریق نادرست است. در صورت تزریق بوتاکس به نواحی بیش از حد نزدیک به به چشم به دلیل آسیب به ماهیچه‌ها احتمال دو بینی و اختلال در ریزش اشک وجود دارد.

عوارض بوتاکس خطوط اطراف لب

بوتاکس دور لب راهکاری برای از بین بردن خطوط ایجاد شده در اطراف لب‌ها است که گاه از گوشه لب به سراسر لب و دهان گسترش می‌یابد. غیر قرینگی لب‌ها، تغییر شکل لب و اختلال در عملکرد دهان از عوارض بوتاکس صورت در اطراف لب‌ها هستند. تزریق ناهمگون و غیر اندازه ماده بوتاکس در نواحی درمانی باعث به وجود آمدن عوارض مختلف در اطراف لب می‌شود.

عوارض بوتاکس ناحیه گردن

برطرف کردن چین و چروک، شلی و آویزان بودن پوست گردن باعث ایجاد ظاهری جوان و شاداب می‌‌شود. عوارض بوتاکس در ناحیه گردن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خشونت صدا: اگر سم بوتولینوم به عضلات حنجره‌ای نفوذ کند ممکن است خشونت صدا اتفاق بیفتد.
• اختلال در بلع: تزریق بیش از حد می‌تواند توانایی بلع کامل غذاهای جویدنی و نوشیدنی را از فرد بگیرد.
• کاهش قدرت گردن: با تزریق عمیق ماده بوتاکس گردن ضعیف شده و وزن سر بر روی آن بیش از حد سنگینی می‌کند.

عوارض بوتاکس بر مغز

مضرات و مشکلات بوتاکس تنها محدود به اعضا نیست بلکه ممکن است از آن‌ها فراتر رفته و بر مغز تاثیر بگذارد. بوتاکس سیگنال‌های عصبی پوست را مختل می‌کند از این رو نه تنها بر توانایی ابراز احساسات تاثیر می‌گذارد بلکه توانایی مغز را در تشخیص عبارات دیگران کاهش می‌دهد. بوتاکس می‌تواند مغز را از دریافت ورودی‌های حسی که عموما با حرکات پیشانی و صورت ایجاد می‌شود، محروم کند. با این حال عوارض بوتاکس بر مغز هنوز در مرحله مطالعات است و نظر قطعی درباره آن اعلام نشده است.

عوارض بوتاکس مصپورت

برندهای مورد استفاده در تزریق بوتاکس ایرانی یا خارجی هستند. یکی از برندهای معروف ایرانی که در بسیاری از کلینیک‌ها برای بوتاکس مورد استفاده قرار می‌گیرد، مصپورت نام دارد. برند مصپورت غلظت بالایی داشته که نتایج آن ۴۸ ساعت پس از تزریق نمایان شده و اثرات نهایی آن ۷ تا ۱۴ روز بعد تزریق مشاهده خواهد شد. برند مصپورت از نظر کیفیت و عملکرد مشابه نمونه‌های خارجی است اما با این حال احتمال بروز عوارض بوتاکس برند مصپورت وجود دارد که در مدت کوتاهی برطرف می‌شوند و عبارتند از:

• تورم
• کبودی
• سردرد
• سرگیجه
• ضعف عضلانی
• افتادگی پلک‌ها
• مشکل در تنفس و بینایی

برای پیشگیری از عوارض تزریق بوتاکس، چه کارهایی را نباید انجام داد؟

با رعایت مراقبت های بعد از بوتاکس، که در ادامه به آن می‌پردازیم می‌توانید از اتفاق افتادن این عوارض پیشگیری کنید:

• از مالیدن یا ماساژ ناحیه تزریق خودداری کرده و درصورت امکان از آرایش کردن اجتناب کنید؛
• از خوابیدن روی صورت خود تا یک هفته پس از تزریق خودداری کنید؛
• تا ۱۲ ساعت پس از تزریق از ورزش یا فعالیت‌های سنگین خودداری کنید؛
• تا دو هفته پس از تزریق از ماساژ صورت خودداری کنید؛ ماساژ صورت ممکن است باعث سرایت محلول تزریق شده به ماهیچه‌های مجاور شود؛
• تا دو هفته پس از تزریق از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید، دمای پایین و سونا خودداری کنید.

چه کسانی باید از تزریق بوتاکس اجتناب کنند؟

تعیین این که آیا یک فرد برای تزریق بوتاکس، گزینه ی مناسبی است و یا خیر در ایمن و موثر بودن نتایج تزریق بوتاکس بسیار مهم است. به همین خاطر ممکن است که کارشناس تزریق بوتاکس، از افرادی که شرایط زیر را دارند، بخواهد که از درمان بوتاکس برای برطرف کردن چین و چروک صورت خود خودداری کنند:

1. داشتن حساسیت و آلرژی مواد تشکیل دهنده ی بوتاکس
2. وجود عفونت های پوستی درمان نشده در محل تزریق بوتاکس
3. مشکلات تنفسی مزمن یا آسم
4. مشکلات خونریزی
5. فرد اخیراً جراحی صورت انجام داده باشد
6. ضعف عضلات پیشانی
7. استفاده از NSAID ها و رقیق کننده های خون برای مدت کوتاهی قبل از تزریق بوتاکس
8. زنان باردار و شیرده
9. بیماران عصبی عضلانی

جمع بندی

تکینک زیبایی بوتاکس مانند هر تکنیک زیبایی دیگری عواضی به دنبال دارد. البته این عوارض در تمام افراد رخ نمی‌دهد و بسیار نادر است. اما بهتر است از قبل احتمال بروز عوارض تزریق بوتاکس را در نظر داشته باشید و برای آنها آماده باشید.

بیشتر عوارض بوتاکس صورت ناشی از تزریق نادرست، استفاده از برند نامعتبر و عدم در نظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای متقاضی زیبایی است. اگر تزریق بوتاکس در مرکز معتبر و توسط پزشک متخصص با تجربه انجام شود هیچ عارضه‌ای به دنبال نخواهد داشت و در صورت واکنش بدن نسبت به تزریق، ظرف مدت کوتاهی برطرف خواهد شد.

دکتر مهرشاد رابط

متخصص و جراح پوست و زیبایی، لیزرهای پیشرفته پزشکی، کاشت مو و ابرو از دانشگاه شهیدبهشتی، دارای بورد تخصصی،
عضو ثابت انجمن متخصصین پوست و موی ایران عضو دائم آکادمی زیبایی اروپا، ارائه مقالات متعدد در کنگره های معتبر بین المللی