علت شوره سر و روش های جلوگیری از آن

احتمالا برایتان پیش آمده که پس از حمام، در حالی که جلوی آینه با لباس های مرتب برای یک قرار مهم آماده می شدید، دانه های سفید کوچکی لا به لای موها یا روی شانه هایتان آراستگی شما را به هم ریخته باشد و به دنبال درمان شوره سر هر کاری را انجام دهید!

شوره ی سر، مشکلی است که ممکن است بسیاری از ما با آن مواجه شویم. در واقع شوره ی سر، یک اختلال مزمن و متداول پوست سر است که با پوسته پوسته شدن پوست کف سر تشخیص داده می شود. شوره‌ ی سر یک بیماری یا مشکل حاد نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی شود. مشکل اصلی شوره ی سر، این است که ظاهر ناخوشایندی ایجاد می کند. حتی در بعضی افراد باعث کمبود اعتماد به نفس و اختلال در روابط اجتماعی می شود. از این رو درمان شوره ی سر، برای افرادی که به ظاهر خود اهمیت می‌دهند، یک دغدغه‌ ی بزرگ است.

شوره ی سر (Dandruff) چیست؟

در واقع شوره ی سر، به دلیل تجمع سلول‌های مرده ی پوست در موها به وجود می آید. اسکالپ سر مدام در حال بازسازی سلولی است. سلول های خارجی ترین لایه ی پوست (اپیدرم) از بین می‌روند و نیاز به جایگزین دارند. به این ترتیب، سلول‌های مرده ی پوست می ریزند و به صورت پوسته ‌پوسته‌ های سفید رنگی روی مو ها ظاهر می شوند. شوره ی سر خطرناک و تهدید کننده نیست. عارضه ای به همراه ندارد، اما ممکن است گاهی دچار خارش پوست کف سر شوید. هر فردی و در هر سنی می تواند دچار شوره ی سر شود، اما در جوانان و افراد میان ‌سال شایع تر است.

علل ایجاد شوره سر چیست؟

شوره ی سر به دلایل مختلفی ظاهر می شود که در ادامه آن ها را بررسی می کنیم.

• خشکی پوست سر

در اکثر موارد، شوره ی سر در افرادی که پوست‌شان خشک است، ظاهر می‌شود. این پوسته‌ ها اغلب بسیار کوچک‌ و خشک هستند. به همین دلیل توصیه می شود تا جای ممکن کارهایی که باعث خشک شدن پوست سر می‌شود را انجام ندهید.

• بیماری‌های پوستی

اگزما، پسوریازیس و عفونت ‌های قارچی از جمله بیماری‌ های پوستی هستند که عامل بروز شوره ی سر یا تشدید آن می باشند.

• رژیم غذایی نامناسب

کمبود مواد ضروری مورد نیاز بدن، مانند انواع ویتامین ها یکی از دلایل ایجاد یا تشدید شوره ی سر است. اگر سطح روی، ویتامین‌ های گروه B و امگا 6 در بدن شما پایین باشد، بیشتر در معرض ابتلا به شوره ی سر هستید. کم آبی و دهیدراته شدن بدن نیز از عوامل موثر در بروز شوره ی سر است. مصرف الکل، استعمال دخانیات و سیگار هم بسیار تاثیرگذارند.

• سن

برخلاف اکثر بیماری های مرتبط با پوست و مو که با افزایش سن آغاز یا تشدید می‌شوند، شوره ی سر در جوانان و میان ‌سالان بیشتر دیده می شود. حتی نوعی شوره ی سر وجود دارد که در نوزادان دیده می شود و شوره ی سر گهواره نام دارد.

• عدم تعادل هورمونی

عدم تعادل هورمونی هم ممکن است باعث ایجاد شوره ی سر یا تشدید آن شود. این فاکتور بر آقایان تاثیرگذارتر است. اما ممکن است در خانم ها نیز به دلیل یائسگی یا بارداری اتفاق بیفتد.

• بیماری‌های زمینه‌ای

ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای نیز یکی دیگر از دلایل متداول ایجاد شوره ی سر در افراد است. بیماری‌هایی همچون سکته ‌های مغزی و قلبی، صرع، پارکینسون، افسردگی، اختلالات اشتها یا اضافه‌ وزن از دلایل موثر بر ایجاد شوره ی سر می باشند.

• بیماری های پوستی ناشی از قارچ

قارچی به نام مالاسزیا وجود دارد که از چربی پوست تغذیه می‌کند. اگر فردی با بیماری‌ یا شرایط خاص و سیستم ایمنی ضعیف به این قارچ مبتلا شود، به علت تحریک پوست و ترکیب با چربی پوست سر، شوره ها ظاهر می شوند.

• شانه نزدن موها به ‌طور منظم

توصیه می کنیم روزانه و به ‌طور منظم موهای خود را شانه کنید. شانه زدن ملایم و آرام موها مانع از تجمع سلول‌ های مرده و تشکیل شوره می شود، چون سلول ‌های مرده ی پوست را از بین می‌برد. توجه داشته باشید که برای این کار باید حتما از شانه ی مناسب استفاده کنید.

• ابتلا به درماتیت سبورئیک یا اگزمای سبورئیک

درماتیت سبورئیک یک نوع بیماری التهاب پوستی است. این التهابات پوستی معمولا دربخش هایی که غدد تولید کننده ی چربی زیادی دارند ایجاد می شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، پوستشان ملتهب و قرمز، چرب و پر از پوسته ‌پوسته ‌های سفید و زرد رنگ است. تحریک پذیری بالای پوست این بیماران موجب می شود که پوستشان بیشتر مستعد شوره ی سر باشد. در این افراد شوره ی مو علاوه بر موهای سر، ممکن است در پشت گوش، ابروها، سینه و دیگر قسمت‌های دیگر بدن که پوشیده از مو هستند هم دیده شود.

• مخمرها

افزایش مخمرهای پوست سر نیز می تواند یکی از علل به وجود آمدن شوره ی سر باشد. از آن جا که نور خورشید مخمرها را از بین می برد، مخمرها در فصل زمستان که اشعه ی خورشید ضعیف‌ تر است، بیشتر رشد می کنند. به همین دلیل در تابستان احتمال بروز شوره ی سر ناشی از مخمرها کمتر است.

• اضطراب و استرس

اضطراب و استرس نیز از عواملی است که بر کیفیت و سلامت پوست و مو بسیار تاثیرگذار است. استرس و فشارهای عصبی باعث ایجاد مشکلات و بیماری های پوست و مو می شود. بر اساس مطالعات انجام شده، مدیریت استرس در روند بهبود شوره ی سر موثر می باشد.

• استفاده از شامپو یا محصولات مراقبتی نامناسب

اگر شامپو یا محصول مراقبت از مویی که استفاده می کنید، مناسب پوست سر شما نباشد، پوست را تحریک می کند. این حالت باعث تشکیل شوره می شود. توجه داشته باشید که شامپو یا هر محصول مراقبتی مو که استفاده می کنید، مثل نرم کننده و سرم ها، باید با نوع پوست و موی شما سازگار باشد.

• عدم شست‌ و شوی مناسب موها

شست ‌و شوی مناسب موها چربی اضافه و سلول ‌های مرده ی پوستی جمع شده روی پوست سر را از بین می برد و از تشکیل شوره جلوگیری می کند. از طرفی شست و شوی بیش از حد زیاد چربی طبیعی پوست سر را از بین برده و آن را خشک می کند. برخی افراد نیاز دارند روزانه موهای خود را با شامپو بشویند، در حالی که شست و شوی مداوم برای بعضی مضر است. توصیه می کنیم نوع پوست و موی خود را بشناسید، و متناسب با آن برای شست و شو اقدام کنید.

انواع شوره ی سر

شوره ی سر شدت ‌و انواع مختلفی دارد و می تواند خشک یا چرب باشد. درمان مناسب شما بر اساس ‌نوع و شدت شوره ی سر، تعیین می شود. علت ایجاد شوره ی سر نیز بر درمان تاثیرگذار است. بسته به شدت، نوع و علت ایجاد شوره ی سر، درمان ممکن است نیاز به دارو داشته باشد یا خیر. پزشک متخصص پوست و مو می تواند درمان مناسب شما را تشخیص دهد.

• شوره ی خشک

شوره ی خشک که متداول ‌ترین نوع شوره است، در سرما شدت می گیرد. همچنین شستن بیش از حد موها به خصوص با آب داغ ، استفاده از شامپوی نا مناسب و قرار گرفتن در معرض اختلاف دمای شدید محیط می‌تواند پوست سرتان را خشک کند. شوره ی خشک معمولا به صورت پوسته ‌هایی سفید و ریز ظاهر می شود و گاهی با خارش خفیف همراه است. اگر همراه با شوره‌ های خشک، خارش غیر قابل تحمل و شدید دارید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. چون این حالت می تواند علامتی از یک بیماری پوستی جدی‌تر باشد. هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید، راحت تر از پیشرفت آن جلوگیری می شود.

استفاده از شامپوهای مرطوب‌کننده و همین طور درمان‌های خانگی مثل ماساژ پوست سر با روغن های طبیعی گیاهی مانندروغن نارگیل، با جلوگیری از خشک شدن پوست به درمان شوره ی سر کمک می کند.

• شوره ی چرب یا پوسته پوسته ای

در لایه ی زیرین پوست سر، غده های تولید کننده ی سبوم وجود دارند. سبوم نوعی چربی است که پوست سر را مرطوب نگه می دارد و از آن محافظت می‌کند. اگر غده های چربی بیش از اندازه سبوم تولید کنند، پوست سر چرب می شود. سبوم بیش از حد، پوست سر را تحریک کرده و زمینه ساز تشکیل شوره‌ های پوسته پوسته ای می شود. معمولا این شوره های پوسته پوسته ای از شوره ی خشک بزرگتر است و زرد رنگند. اگر شوره ی چرب پیشرفت کند، درماتیت سبورئیک یا همان اگزمای سبورئیک ایجاد می شود.

آیا شوره سر خطرناک است؟

به طور کلی شوره ی سر خطرناک نیست. عارضه ی خاصی ندارد و فقط گاهی بیمار احساس خارش می کند. اما اگر شوره ی سر با عوارض زیر همراه شد، حتما به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

• شوره و خارش آزاردهنده و طولانی مدت
• نشانه های عفونت مثل قرمزی، تورم، التهاب یا حساس شدن پوست به لمس
• نشانه های اگزما، پسوریازیس یا بیماری‌های پوستی دیگر

شوره ی سر در نوزادان

شوره ی سر مختص سن خاصی نیست و حتی ممکن است در نوزادان هم دیده شود. معمولا شوره ی سر از دو ماهگی نوزاد بروز می کند. پوست سر نوزاد را به آرامی با یک شامپوی ملایم مثل شامپو بچه بشویید. می توانید از روغن کودک هم برای درمان شوره ی نوزاد استفاده کنید. شوره ی سر نوزادان در اکثر موارد چند هفته یا چند ماه بعد از بین می رود. اما اگر این حالت ادامه دار شد یا با عفونت و خارش، ترک‌خوردگی پوست، تورم یا خونریزی همراه شد، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

شوره ی سر را چگونه درمان کنیم؟

بهترین اقدام برای درمان شوره ی سر، مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو است. پزشک متخصص با بررسی وضعیت شما، علت اصلی ایجاد شوره را تشخیص داده و بهترین درمان را ارائه می دهد. ممکن است پزشکتان تشخیص دهد که مشکل شما با درمان‌ های خانگی و بدون نیاز به استفاده از شامپوهای مخصوص یا داروها، حل خواهد شد. اما در موارد جدی تر دارو یا شامپوهای مخصوص تجویز می شود. در مرکز پوست و موی دکتر رابط، پس از بررسی عوامل مختلف مانند سن، علت ایجاد و شدت شوره و بیماری های زمینه ‌ای، مناسب ترین طرح درمان برای شما تشخیص داده می شود.

در ادامه ی این مطلب راه کارهایی را برای درمان شوره ی سر پیشنهاد می دهیم.

• مصرف محصولات حاوی مواد شیمیایی و ناسازگار با موها را به حداقل برسانید!

شامپوها و محلول های ضد شوره ی متنوعی در داروخانه ها موجود است. اما همه ی آن ها برای شما مناسب نیستد چون هر کدام ترکیبات مختلفی دارند. مصرف محصول نامناسب، نه تنها شما را درمان نمی کند، بلکه ممکن است به پوست و موهایتان آسیب برساند. پزشک متخصص تشخیص می دهد که چه نوع شامپو یا محلولی برای شما موثر است.

به علاوه، رنگ کردن مداوم موها، مخصوصا دکلره کردن، پوست سر را تحریک کرده و شوره ی سر می ایجاد کند. توصیه می کنیم به طور دائم موهای خود را رنگ نکنید و مدتی به آن ها استراحت دهید تا بازسازی و ترمیم شوند.

• شست‌وشوی منظم موها

بسته به میزان چربی و نوع پوست و موها، تعداد دفعاتی که هر فرد نیاز به شست‌ و شوی موهای خود دارد، با فرد دیگر متفاوت است. به هر حال توجه داشته باشید که آلودگی ها روی پوست سرتان نمانند و به طور مرتب موهایتان را با شامپوی مناسب به خوبی بشویید.

• استفاده از شامپوهای ضد شوره

شامپوهای ضد شوره ی دارای سلنیوم سولفاید یا کلیمبا پوسته‌ پوسته شدن و خارش پوست سر را به خوبی کنترل می کنند و برای درمان شوره ی سر خفیف کاملا موثرند. شامپوهای که حاوی سلنیوم سولفاید هستند، تولید چربی های طبیعی غدد پوستی و سبوم را کاهش می‌ دهند.

توصیه می شود برای اثربخشی بهتر قبل از استفاده از این شامپوها، پوسته‌ ها را جدا کنید. با استفاده از یک شانه یا برس مناسب موها را با ملایمت شانه بزنید تا شوره ها از موها جدا شوند. دقت کنید که به هیچ عنوان به پوست سر ضربه نزنید تا از تحریک بیشتر پوست جلوگیری شود.

• موهای خود را به طور مرتب شانه بزنید !

یک شانه‌ ی مناسب تهیه کنید و به آرامی و ملایمت موهایتان را شانه بزنید. این کار را به طور مرتب انجام دهید تا سلول‌ های مرده ی پوستی و شوره ها از بین بروند.

درمان شوره ی سر چه مدت زمان می برد؟

اگر علت شوره ی سر اگزمای سبورئیک باشد، درمان طولانی تر خواهد بود. پزشک معمولا برای درمان این نوع شوره ی سر، شامپوهای حاوی سورفاکتانت را تجویز می‌کند. شامپوهای حاوی سورفکتانت برای درمان انواع شوره (شوره ی چرب، شوره ی خشک، کف سر چرب با ساقه ی خشک یا کف سر چرب با ساقه ی چرب) موثر هستند. توجه داشته باشید که باید کاملا مطابق دستور پزشک از این شامپوها یا هر داروی تجویزی دیگر عمل کنید. ممکن است پزشک پس از مدتی تشخیص بدهد که می توانید از شامپوهای معمولی استفاده کنید.

مرکز پوست و موی دکتر رابط آماده ی ارائه ی مناسب ترین مشاوره و درمان در خصوص شوره ی سر و سایر مشکلات مرتبط با پوست و مو می باشد.