از جمله شایع‌ترین مشکلات پوستی که هر یک از ما ممکن است به آن دچار شویم، انواع جوش پوستی است. جوش به دلایل بسیاری می‌تواند بر روی پوست ما ظاهر شود و زیبایی چهره یا بدن ما را تحت‌تأثیر خود قرار دهد؛ کاهش اعتمادبه‌نفس نیز از پیامدهای همین عارضه است. درحالی‌که درمان برخی از جوشها، مانند درمان جوش پریودی بسیار ساده است، برخی دیگر از جوشها نه‌تنها سخت درمان می‌شوند، بلکه دردناک نیز هستند.
کورک پوستی یا دمل یکی از همین جوشها است. کورک را میتوان نوعی جوش چرکی زیرپوستی همراه با درد دانست؛ این جوش در هنگام بروز می‌تواند برای فرد بسیار اذیت‌کننده باشد. قبلا در مورد درمان کیست مویی بدون جراحی صحبت کردیم در این مقاله از مجله پزشکی وب‌سایت دکتر مهرشاد رابط، می‌خواهیم همه چیز را درباره کورک یا دمل پوستی بررسی کنیم، با ما همراه باشید.
کورک پوستی یا دمل چیست؟
به ساده‌ترین بیان ممکن، کورک یا همان دمل، نوعی جوش است که اندازه آن بر روی پوست متفاوت است؛ این جوشها معمولاً چرکی بوده و در بسیاری از اوقات با درد نیز همراه هستند. کورک را میتوان در نقاط مختلفی از بدن مشاهده کرد؛ زیر بغل، گردن، سینه‌ها، باسن، پوست صورت و غیره. کورک را میتوان از بیماری های عفونی پوست به شمار آورد.
اگر کورک در مراحل اولیه باشد، میتوان به‌راحتی آن را با روش‌های خانگی مانند رعایت بهداشت و استفاده از صابون‌های آنتی‌باکتریال درمان کرد. در صورت پیشرفت این عارضه پوستی و پخش‌شدن چرک آن، بهتر است که به پزشک متخصص مراجعه و از داروهای مخصوص (معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها) استفاده شود.
آشنایی با عارضه پوستی کورک یا دمل
کورک به انگلیسی با نام عمومی «Boil» یا نام تخصصی «Furunculosis» شناخته می‌شود. چنان که پیش‌تر در این مقاله به آن اشاره کردیم، کورک یا همان دمل در حقیقت جوش‌های چرکی دردناک هستند. این جوشها گاهی می‌توانند بسیار کوچک باشند که حتی دیده نشوند، گاهی نیز می‌توانند به اندازه یک غده زیرپوستی بزرگ باشند.
به‌صورت معمول، کورک را میتوان در نقاط زیر از بدن مشاهده کرد:
- زیر بغل، در ناحیه‌ای که مو رشد می‌کند.
- روی گردن
- روی سینه‌ها یا شکم
- روی باسن، روی ران
- بر روی پوست سر
- در نواحی تناسلی آقایان
- بر روی پوست صورت، در نواحی ریش و سبیل
علت بروز کورک پوستی چیست؟
در هر قسمت از بدن که مو وجود داشته باشد، احتمال بروز کورک نیز در آن وجود دارد. به‌صورت کلی، میتوان گفت که علت بروز دمل یا کورک، عفونت در زیر پوست است. اگر فولیکول موی شما به باکتری‌های خاصی آلوده شده باشد، پیاز مو در نتیجة آن عفونت خواهد کرد. این عفونت نیز به شکل برآمدگی‌های جوش مانند، چرکی و دردناک بر روی پوست ظاهر خواهد شد.
درست به همین دلیل، کورک را میتوان از بیماری های پوستی با منشأ باکتری دانست. زمانی که بر روی پوست ما برش یا زخمی ایجاد می‌شود (هرچند کوچک و غیرقابل‌تشخیص)، نوعی باکتری به اسم استافیلوکوک اورئوس وارد آن می‌شود. گلبول‌های سفید آن ناحیه برای مبارزه با این باکتری منجر به تولید چرک و جوش می‌شوند. متداول‌ترین علت بروز این عارضه را میتوان اصلاح نامناسب پوست و عدم رعایت بهداشت بعد از آن دانست.
علائم کورک پوستی چیست؟
به‌احتمال بسیار تا به اینجای مقاله، با مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم کورک پوستی آشنا شده باشید. در این بخش، علائم این عارضه پوستی را برای آشنایی بیشتر شما، یک‌به‌یک بررسی خواهیم کرد. شایع‌ترین نشانه‌های کورک یا دمل پوستی را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
۱. دردناک بودن
اولین و مهم‌ترین نشانه کورک، دردناک بودن آن است. با دست‌زدن بر روی ناحیه بروز این عارضه، احساس درد خواهید داشت. درد برای زمانی است که کورک بر روی پوست برآمدگی قابل‌مشاهده ایجاد کرده باشد، تا قبل از آن ممکن است تنها خارش ایجاد کند.
۲. بزرگ‌تر شدن به‌مرورزمان
کورک در ابتدا کوچک است و اصلاً شاید قابل‌تشخیص نباشد. به‌مرورزمان این عارضه پوستی بزرگ و بزرگ‌تر شده تا جایی که به‌خوبی میتوان آن را با دست احساس کرد؛ حتی گاهی بدون لمس و به‌صورت چشمی نیز قابل‌مشاهده است. اندازه کورک گاهی می‌تواند به بزرگ یک فندق باشد!
۳. التهاب و چرک‌دار شدن
چنان که گفتیم، عفونت و چرک کورک در ابتدا زیر پوست است. این چرک و عفونت به‌مرورزمان به سطح پوست نزدیک می‌شود. تا قبل از نمایان‌شدن چرک بر روی پوست، کورک با التهاب و قرمزی همراه است. به‌عبارت‌دیگر، این عارضه در ابتدا تنها شبیه به یک جوش قرمز است و سپس به رنگ سفید در می‌آید.
۴. سر باز کردن و ترکیدن
زمانی که کورک به سطحی‌ترین لایه پوست می‌رسد، معمولاً خودبه‌خود سر باز می‌کند و می‌ترکد. با ترکیدن، چرک و عفونت نیز از پوست خارج می‌شود. گاهی اوقات این مرحله ممکن است با خون‌ریزی نیز همراه باشد.
۵. احتمال سرایت به سایر نقاط
زمانی که کورک پوستی می‌ترکد و چرک از آن خارج می‌شود، احتمال زیادی وجود دارد که این چرک به سایر نقاط پوست نیز سرایت کند. این کار ممکن است موجب بروز کورک در نقاط تازه شود. درست به همین دلیل باید محل ترکیدن دمل را به‌خوبی تمیز کرد.
عکس کورک پوستی
برای آشنایی بیشتر، در ادامه تصویری را از کورک پوستی برای شما قرار داده‌ایم. همان‌طور که مشاهده می‌کنید این عارضه پوستی را میتوان در ابعاد مختلفی پیدا کرد. همچنین مرکز این جوشها نیز چرکی و به رنگ سفید بوده، اطراف آن ملتهب و قرمز‌رنگ است.
انواع کورک پوستی
چنان که پیش‌تر هم به آن اشاره کردیم، کورک انواع مختلفی دارد. مهم‌ترین معیار دسته‌بندی انواع کورک، محل بروز آن‌ها است. در ادامه، ما متداول‌ترین انواع کورک را برای شما بررسی کرده‌ایم:
۱. کورک کشاله ران
کورک کشاله ران و زیربغل معمولاً بسیار مشابه با یکدیگر هستند و به دلایل مشابهی بر روی پوست ایجاد می‌شوند. به باور متخصصان، علت اصلی بروز کورک در این نواحی، بیماری مزمن دیگری به اسم هیدرادنیت چرکی است. با درمان هیدرادنیت چرکی و مراقبت‌های خانگی میتوان این عارضه را از بین برد.
۲. کورک تناسلی
که گاهی با عنوان فولیکولیت نیز شناخته می‌شود، از دیگر انواع رایج کورک است. علت اصلی این نوع، اصلاح نامناسب نواحی تناسلی (یا هر نقطه دیگر از بدن) بوده و با پوشیدن البسه تنگ و اصطکاک آن‌ها بر روی پوست، تشدید می‌شود. ازآنجایی‌که در ناحیه تناسلی امکان تعریق نیز وجود دارد، بروز آن در چنین نقطه‌ای احتمال بیشتری خواهد داشت.
۳. دمل چرکی پشت کمر
نام دیگر کورک در این ناحیه، کیست پیلونیدال است. این کیست درست در بالای خط باسن ایجاد می‌شود. موهای زیرپوستی اصلی‌ترین دلیل بروز این نوع از کورک به شمار می‌رود؛ در کنار آن نشستن طولانی‌مدت و فشار در این ناحیه نیز می‌تواند آن را تشدید کند. درصورتی‌که این عارضه به‌موقع درمان نشود، ممکن است به آبسه تبدیل شود.
۴. کورک پشت گردن
کورک‌هایی را که در پشت گردن آقایان (و گاهی بانوان) بروز پیدا کند، معمولاً با عنوان کفگیرک می‌شناسند. این نوع از کورک در ابتدا با چند کورک کوچک‌تر بروز پیدا می‌کند، سپس این کورک‌ها به یکدیگر متصل شده و کورک بزرگی را ایجاد می‌کنند. درمان این نوع معمولاً دشوارتر و طولانی‌تر است.
۵. کورک پوست صورت
آکنه کیستیک نام دیگر کورک پوست صورت است. این نوع را بیشتر از همه میتوان بر روی پوست صورت آقایان در زمان بلوغ شاهد بود. دلیل بروز این عارضه، مسدودشدن فولیکول موی صورت با پوست‌های مرده است. به باور متخصصان این نوع کورک عمیق‌تر از انواع دیگر بوده و درد بیشتری نیز ایجاد می‌کند.
روش‌های درمان کورک یا دمل پوستی
برای درمان کورک راهکارهای بسیاری وجود دارد. برخی از انواع کورک را میتوان به‌صورت خانگی و بدون مراجعه به پزشک درمان کرد؛ برخی دیگر نیز نیاز به ویزیت متخصص و استفاده از دارو دارند. در ادامه، با روش درمان کورک یا دمل پوستی آشنا خواهیم شد.
۱. درمان خانگی دمل چرکی
درصورتی‌که کورک پوستی خفیف باشد، میتوان آن را در خانه درمان کرد و از بروز مجدد آن نیز جلوگیری کرد. برای درمان این عارضه در خانه میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- به‌هیچ‌عنوان روی کورک را دست‌کاری نکنید و آن را تحریک نکنید.
- از البسه تمیز و گشاد استفاده کنید، به‌صورت روزانه یا حداقل یک روز در میان استحمام کنید. همچنین ملحفه و روبالشی‌های خود را نیز مرتب تمیز کنید.
- حداقل دو مرتبه در روز از کمپرس آب گرم یا حوله مرطوب شده با آب گرم استفاده کنید. توجه کنید که حوله یا گاز استریل هر بار باید تمیز باشد.
- روزی دو مرتبه از صابون‌ها یا شوینده‌های آنتی‌باکتریال متناسب با پوست خود استفاده کنید.
- درصورتی‌که کورک سر باز کرد و ترکید، روی آن را همیشه تمیز نگه دارید.
- بعد از باز شدن کورک و تخلیه‌شدن چرک، بهتر است که روی آن را چسب‌های مخصوص یا گاز استریل بپوشانید تا به نواحی دیگر سرایت نکند.
۲. آنتی‌بیوتیک برای دمل چرکی
زمانی که کورک پوستی شدید باشد، بهتر است که به پزشک مراجعه کرد. اگر کورک با تب همراه بود، اگر اطراف آن رگه‌های قرمز تشکیل شد، اگر غدد لنفاوی شما متورم شد و در نهایت اگر چرک کورک بعد از مدت طولانی تخلیه نشد، باید برای درمان به متخصص مراجعه کنید. در چنین مواقعی احتمال عفونت بسیار بالاست و پزشک برای شما داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.
از دیگر روش‌های درمانی کورک پوستی به‌صورت پزشکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از پماد سفالسکین برای مصرف جلدی؛
- تزریق کورتیکواستروئید یا همان کورتون برای ازبین‌بردن جوشها؛
- میکرودرم ابریژن یا همان لایه‌برداری شیمیایی که علاوه بر درمان کورک، می‌تواند برای رفع جای جوش نیز مناسب باشد؛
- در نهایت، برش و تخلیه کورک که تنها در موارد حاد از این روش استفاده می‌شود.
خدمات دکتر رابط برای درمان دمل چرکی
در این مقاله از وب‌سایت دکتر مهرشاد رابط، عارضه پوستی کورک یا همان دمل چرکی را در کنار هم بررسی کردیم. بهترین و مطمئن‌ترین راه برای درمان این عارضه پوستی و همین‌طور دیگر بیماری های ویروسی پوست، مراجعه به پزشک متخصص و باتجربه است. کلینیک دکتر مهرشاد رابط به‌عنوان بهترین متخصص پوست در تهران، می‌تواند مرجعی کارآمد برای شما زیبا جویان عزیز باشد.
شما می‌توانید جهت تعیین وقت و دریافت مشاوره از طریق راه‌های زیر با ما در ارتباط باشید:
سؤالات متداول
۱. کورک یا دمل چرکی چیست؟
کورک را میتوان نوعی جوش چرکی همراه با درد دانست. این جوشها را میتوان با اندازههای متفاوت در نقاط مختلف بدن مشاهده کرد.
۲. علت بروز کورک یا دمل بر روی پوست چیست؟
علت اصلی این عارضه پوستی، عفونت باکتریایی در محل ریشه و فولیکول مو است. در صورت عدم رعایت بهداشت و اصلاح نامناسب، احتمال بروز این عارضه بیشتر خواهد بود.
۳. چطور میتوان کورک یا دمل پوستی را درمان کرد؟
برای درمان این عارضه هم میتوان از روش‌های خانگی استفاده کرد و هم میتوان با مراجعه به پزشک از داروهای آنتی‌بیوتیک یا دیگر داروهای تخصصی بهره گرفت.
متخصص و جراح پوست و زیبایی، لیزرهای پیشرفته پزشکی، کاشت مو و ابرو از دانشگاه شهیدبهشتی، دارای بورد تخصصی،
عضو ثابت انجمن متخصصین پوست و موی ایران عضو دائم آکادمی زیبایی اروپا، ارائه مقالات متعدد در کنگره های معتبر بین المللی
