بیماری تینه آ ورسیکالر (Tinea Versicolor) یک عفونت قارچی پوست است که به دلیل رشد بیش از حد مخمر روی پوست به وجود می‌آید. این عفونت مسری نیست و بیشتر افراد پس از درمان به طور کامل بهبود می‌یابند. بیماری پوستی تینه آ ورسیکالر همچنین به‌عنوان پی‌تریازیس ورسیکولور (pityriasis versicolor) شناخته می‌شود.
تینه آ ورسیکالر چیست؟
بیماری تینه آ ورسیکالر یک عفونت قارچی پوستی شایع است که باعث تغییر رنگ پوست می‌شود. افرادی که به این عفونت مبتلا هستند، دچار لکه‌های سفید، زرد، قرمز، صورتی یا قهوه‌ای می‌شوند. این عفونت به دلیل رشد بیش از حد نوعی مخمر (قارچ) که به طور طبیعی روی پوست وجود دارد، رخ می‌دهد. هوای گرم، رطوبت و قرارگرفتن در معرض آفتاب می‌تواند این بیماری را تشدید کند. این عفونت خطرناک نیست، اما ممکن است خارش خفیفی ایجاد کند. تینه آ ورسیکالر بیشتر در نواحی شانه‌ها، کمر و بالای قفسه سینه دیده می‌شود.
چه کسانی به این بیماری مبتلا می‌شوند؟
بیماری تینه آ ورسیکالر بر بسیاری از افراد در سراسر جهان تاثیر می‌گذارد. مشخص نیست که چرا مخمر در برخی افراد رشد می‌کند و در دیگران نه. افرادی که در مناطق گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند. این عفونت در ماه‌های تابستان در اقلیم‌های معتدل و در زمان بلوغ که غدد چربی پوست فعال‌تر هستند، شایع است.
اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید. این امر ممکن است به دلیل مصرف داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها یا داشتن شرایط پزشکی مانند دیابت باشد. همچنین زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر به این بیماری پوستی مبتلا می‌شوند.
ویژگی های تینه آ ورسیکالر بر اساس رنگ پوست
بیماری تینه آ ورسیکالر بسته به رنگ پوست افراد به شکل‌های متفاوتی ظاهر می‌شود. رشد بیش از حد قارچ باعث ایجاد لکه‌های کوچک و گردی می‌شود که معمولا روشن‌تر یا گاهی تیره‌تر از پوست اطراف هستند؛ اغلب روشن‌تر شدن پوست شایع‌تر است. این لکه‌ها ممکن است به رنگ‌های سفید، صورتی، قرمز، قهوه‌ای، برنزه روشن یا زرد دیده شوند. روی پوست‌های تیره‌تر، تینیا ورسیکالر به‌صورت سفید یا برنزه روشن و روی پوست‌های روشن یا رنگ‌پریده به‌صورت قرمز روشن یا صورتی ظاهر می‌شود.
برخی از این لکه‌ها ممکن است خشک و پوسته‌پوسته شوند و باگذشت زمان بزرگ‌تر شده و به هم اتصال پیدا کنند تا نواحی وسیع‌تری از پوست را دربرگیرند. قرارگرفتن در معرض آفتاب می‌تواند لکه‌ها را برجسته‌تر کند. زیرا، پوست اطراف برنزه یا تیره‌تر می‌شود، اما نواحی مبتلا تغییر رنگ نمی‌دهند. این تضاد، به جلب‌توجه بیشتر لکه‌ها می‌انجامد.
آیا تینه آ ورسیکالر مسری است؟
خیر، بیماری تینه آ ورسیکالر مسری نیست. این بیماری به دلیل رشد بیش از حد مخمری که به طور طبیعی روی پوست همه افراد وجود دارد به وجود می‌آید و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. بااین‌حال، عوامل محیطی مانند گرما و رطوبت می‌توانند شرایط را برای بروز آن تشدید کنند.
علائم بیماری تینه آ ورسیکالر
تینه آ ورسیکالر در اکثر افراد علائم خفیفی ایجاد می‌کند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر رنگ پوست، اغلب در نواحی کمر، قفسه سینه و شکم. این لکه‌ها ممکن است در هر نقطه از بدن ظاهر شوند و به رنگ‌های صورتی، زرد، قهوه‌ای، برنزه یا سفید باشند.
- خارش خفیف در نواحی مبتلا یا اطراف آن‌ها
- تعریق بیش از حد
- لکه‌های پوستی خشک و پوسته‌پوسته
- لکه‌هایی که در معرض آفتاب تیره یا برنزه نمی‌شوند.
عامل بیماری تینه آ ورسیکالر
تینیا ورسیکالر در اثر رشد بیش از حد مخمری که به طور طبیعی روی سطح پوست وجود دارد، ایجاد می‌شود. این مخمر در محیط‌های گرم، مرطوب و چرب به‌خوبی رشد می‌کند و در کلونی‌های کوچک به‌صورت کنترل‌نشده تکثیر می‌شود. این کلونی‌ها علائم تینیا ورسیکالر را به وجود می‌آورند. عوامل زیر می‌توانند به رشد غیرقابل‌کنترل این مخمر کمک کنند:
- تغییرات هورمونی
- ضعف سیستم ایمنی
- آب‌وهوای گرم و مرطوب
- تعریق زیاد
- پوست چرب
تشخیص بیماری قارچی تینه آ ورسیکالر
پزشکان تینیا ورسیکالر را با آزمایش‌های ساده پوستی تشخیص می‌دهند. در یکی از روش‌ها، پزشک سلول‌های شل شده پوست را که به نظر می‌رسد تحت تاثیر تینیا ورسیکالر قرار گرفته‌اند، جدا کرده و نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا وجود سلول‌های مخمر تایید شود. همچنین ممکن است از لامپ وود استفاده شود؛ این دستگاه با نور فرابنفش (UV) پوست را روشن می‌کند و نواحی مبتلا به تینیا ورسیکالر را به رنگ زرد-سبز نمایان می‌سازد.
درمان تینه آ ورسیکالر
بیماری قارچ چند رنگ یا تینه آ ورسیکالر معمولا به‌راحتی قابل‌درمان است. این عفونت با استفاده از کرم‌ها، لوسیون‌ها یا شامپوهای ضدقارچ موضعی که روی پوست اعمال می‌شوند، درمان خواهد شد. در موارد شدیدتر یا گسترده‌تر، پزشک ممکن است داروهای ضدقارچ خوراکی تجویز کند. این داروها برای ازبین‌بردن قارچ یا جلوگیری از رشد آن طراحی شده‌اند. درمان مناسب با ضدقارچ‌ها برای بهبودی کامل و پیشگیری از بازگشت عفونت ضروری است. داروهای ضدقارچ بدون نسخه نیز در دسترس هستند.
داروهای ضدقارچ بدون نسخه
موارد خفیف بیماری تینه آ ورسیکالر به‌خوبی به کرم‌ها، لوسیون‌ها یا شامپوهای ضدقارچ بدون نسخه که از داروخانه قابل‌تهیه هستند، پاسخ می‌دهند. برخی از این داروها، عبارت‌اند از:
- کلوتریمازول (Lotrimin AF®)
- میکونازول (Micaderm®)
- سلنیوم سولفید (شامپوی Selsun Blue®)
- تربینافین (Lamisil AT®)
- صابون پیریتیون روی
این محصولات را باید به پوست خود بمالید و بسته به دستورالعمل، از چند دقیقه تا چند ساعت قبل از شست‌وشو روی پوست بمانند.
داروهای ضدقارچ تجویزی
این داروها به‌صورت کرم یا محلول شست‌وشو روی نواحی مبتلا به عفونت اعمال می‌شوند. پزشک ممکن است داروهای ضدقارچ موضعی زیر را تجویز کند:
- کتوکونازول (Nizoral® یا Extina®)
- سیکلوپیروکس (Loprox® یا Penlac®)
در صورت شدید بودن علائم، ممکن است داروهای خوراکی مانند موارد زیر نیز توصیه شوند:
- فلوکونازول (Diflucan®)
- ایتراکونازول (Onmel® یا Sporanox®)
درمان خانگی بیماری تینه آ ورسیکالر
چندین روش خانگی برای درمان تینیا ورسیکالر وجود دارد. رایج‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین گزینه، استفاده از شامپوی ضدشوره حاوی سلنیوم سولفید است. هنگام استحمام، شامپو را روی پوست بمالید، چند دقیقه صبر کنید و سپس بشویید. گزینه‌های بدون نسخه دیگری نیز در دسترس هستند که باید طبق دستورالعمل استفاده شوند.
اگر پس از چند هفته بهبودی مشاهده نکردید، با پزشک خود مشورت کنید. زیرا، ممکن است به داروی قوی‌تری نیاز داشته باشید. پزشکان معمولا درمان‌های طبیعی یا خانگی را توصیه نمی‌کنند. زیرا، اثربخشی آن‌ها به طور کامل موردمطالعه قرار نگرفته است.
مدت زمان درمان تینیا ورسیکالر
بیماری تینه آ ورسیکالر به‌طورکلی به‌راحتی قابل‌درمان است. پس از درمان، پوست ممکن است برای چند هفته یا چند ماه روشن‌تر یا تیره‌تر از حالت عادی باقی بماند، اما در نهایت به رنگ طبیعی خود بازمی‌گردد. موارد خفیف معمولاً به درمان‌های بدون نسخه پاسخ می‌دهند، اما برخی افراد به داروهای قوی‌تر تجویزی نیاز دارند. این بیماری ممکن است عود کند، به‌ویژه در ماه‌های گرم تابستان. در چنین مواردی، برخی بیماران باید چندین بار در سال از دارو استفاده کنند تا تغییر رنگ پوست را کنترل کنند.
راه های پیشگیری از تینه آ ورسیکالر
مخمری که عامل این عفونت است، به طور طبیعی روی پوست همه افراد وجود دارد، اما مشخص نیست چرا برخی به تینیا ورسیکالر مبتلا می‌شوند و برخی دیگر نه. اگر سابقه ابتلا به این بیماری را دارید، پزشک ممکن است استفاده از صابون‌های حاوی پیریتیون روی (مانند Vanicream™ Z-Bar یا DermaZinc™ Zinc Therapy Soap)، کتوکونازول (Nizoral®) یا سلنیوم سولفید (Selsun Blue®) را توصیه کند.
این محصولات می‌توانند به پیشگیری از عفونت‌های بعدی و کنترل رشد مخمر کمک کنند. همچنین ممکن است پزشک در ماه‌های تابستان که احتمال عود بیماری بیشتر است، داروهای تجویزی پیشنهاد دهد. برای کاهش خطر ابتلا یا عود بیماری تینه آ ورسیکالر، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- پرهیز از تعریق زیاد، گرما و قرارگرفتن طولانی در معرض آفتاب
- استفاده از کرم ضدآفتاب یا محدودکردن مواجهه با نور خورشید
- پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد برای کاهش تعریق
عوارض بیماری تینه آ ورسیکالر
در برخی افراد، تینیا ورسیکالر باعث تغییر رنگ پوست می‌شود که ممکن است برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها باقی بماند. بااین‌حال، این تغییر رنگ معمولا پس از درمان به‌تدریج محو می‌شود. تینیا ورسیکالر هیچ عارضه یا اختلال بلندمدتی ایجاد نمی‌کند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
شما می‌توانید بیماری تینه آ ورسیکالر را با داروهای ضدقارچ بدون نسخه از داروخانه یا فروشگاه‌ها درمان کنید. این داروها، از جمله کرم‌ها، شامپوها یا لوسیون‌های موضعی، در موارد خفیف معمولا طی چند هفته موثرند، به‌ویژه اگر روزانه چند دقیقه روی پوست بمانند. اگر پس از دو تا سه هفته استفاده مداوم بهبودی مشاهده نکردید، با پزشک خود تماس بگیرید. آن‌ها ممکن است داروی قوی‌تری تجویز کنند.
تفاوت تینه آ ورسیکالر و بیماری پیسی
ویتیلیگو یا پیسی یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های روشن روی پوست می‌شود و اغلب با تینه آ ورسیکالر اشتباه گرفته می‌شود. بااین‌حال، تفاوت‌هایی بین این دو بیماری وجود دارد. لکه‌های ناشی از ویتیلیگو صاف و هموار هستند. درحالی‌که، لکه‌های تینیا ورسیکالر می‌توانند بافتی پوسته‌پوسته داشته باشند.
همچنین، نواحی درگیر در این دو بیماری متفاوت است؛ ویتیلیگو معمولا روی صورت، اطراف چشم‌ها، دهان، انگشتان و دست‌ها پدید می‌آید، اما تینه آ ورسیکالر اغلب در نواحی دیگر مانند شانه‌ها، پشت و قفسه سینه دیده می‌شود. علت ویتیلیگو یک بیماری خودایمنی است، درحالی‌که تینه آ ورسیکالر توسط عفونت قارچی پوست به وجود می‌آید.
سخن پایانی
بیماری تینه آ ورسیکالر می‌تواند آزاردهنده باشد و احساس ناامنی در شما ایجاد کند. خوشبختانه، تغییر رنگ ناشی از آن روی پوست به‌راحتی با کرم‌ها یا شامپوهای ضدقارچ بدون نسخه قابل‌درمان است. استفاده روزانه از این محصولات به مدت چند هفته می‌تواند به مدیریت این عفونت کمک کند. در موارد شدیدتر یا عودهای مکرر بیماری، پزشک ممکن است داروهای ضدقارچ قوی‌تری تجویز کند.
منابع