زگیل تناسلی چیست و HPV چرا به وجود می‌آید؟

بسیاری از ما نام زگیل تناسلی را در برنامه‌های تلویزیونی شنیده‌ایم و یا آن را در صفحات پزشکی خوانده‌ایم؛ اما متاسفانه هنوز هم نمی‌دانیم که منظور از زگیل تناسلی چیست؟ آیا این نوع از زگیل خطرناک است؟ چگونه می‌توان از ایجاد آن جلوگیری کرد؟

در صورت ابتلا به این بیماری باید چه اقداماتی انجام داد؟ این‌ها تنها بخشی از سوالاتی است که احتمالا ذهن شما را هم به خود درگیر کرده است. به همین دلیل توصیه می‌کنیم تا انتها با این مقاله همراه شوید تا همه سوالات شما را پاسخ دهیم.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی یک بیماری ویروسی است که از طریق انتقال این ویروس، از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود. ویروس این بیماری از نوع DNA دار است و به نام HPV یا پاپیلومای انسانی شناخته می‌شود. این ویروس دارای انواع مختلفی است و در نتیجه می‌تواند عارضه‌های پوستی با شدت‌ها و عوارض گوناگون به وجود آورد.

تاکنون بیش از ۱۵۰ نوع ویروس اچ پی وی در جهان شناخته شده است که از این میان تنها تعداد محدودی از آن‌ها می‌توانند خطرناک باشند. حتی در این صورت هم اگر زگیل تناسلی به موقع شناخته شود؛ جای نگرانی نیست و می‌توان آن را کنترل کرد.

تفاوت زگیل عادی و زگیل تناسلی چیست؟

زگیل‌های عادی می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شوند. اما همان‌طور که از نام زگیل تناسلی مشخص است؛ این دسته از زگیل‌ها تنها در ناحیه تناسلی و اطراف آن ایجاد می‌شوند. این نوع از زگیل‌ها را می‌توان بر روی قسمت‌های مختلفی مانند موارد زیر مشاهده کرد:

• دهانه رحم و دیواره‌های واژن،
• نوک یا محور آلت،
• کیسه بیضه،
• دور مقعد،
• کشاله‌های ران،
• داخل واژن،
• لگن.

نکته مهم اینجا است که بر خلاف زگیل‌های معمولی، زگیل‌های تناسلی ممکن است نمود بیرونی نداشته باشند. برای مثال زمانی که این بیماری در داخل واژن بروز پیدا می‌کند؛ معمولا نمی‌توان نشانه‌های بیرونی آن را مشاهده کرد.

یکی دیگر از تفاوت‌های زگیل معمولی با تناسلی در شکل آن است؛ زگیل‌های تناسلی معمولا حالتی خوشه‌ای یا آبشاری دارند و به تعداد زیاد مشاهده می‌شوند. به علاوه عدم رسیدگی به آن‌ها هم می‌تواند باعث افزایش تعداد خوشه‌ها شود. این در حالی است که زگیل‌های معمولی تنها یک واحد هستند و زیاد نمی‌شوند. از سوی دیگر زگیل‌های تناسلی گنبدی شکل نیستند؛ به این معنا که از سطح پوست بالاتر نمی‌آیند و به شکل تخت رشد می‌کنند.

از نظر رنگ می‌توان گفت که زگیل‌های تناسلی و معمولی با هم مشابه هستند و هردو رنگی شبیه به پوست دارند. اما گذشت زمان باعث می‌شود که زگیل‌های تناسلی تغییر رنگ داده و صورتی یا قهوه‌ای شوند.

علت ایجاد زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی یک بیماری ویروسی است اما به خودی خود به وجود نمی‌آید؛ بلکه تماس پوستی مستقیم با یک شخص ناقل ویروس، باعث انتقال آن خواهد شد.

از رایج‌ترین علت‌های ایجاد زگیل تناسلی، داشتن رابطه جنسی به فرد آلوده به این ویروس است. فرقی نمی‌کند که رابطه جنسی از طریق دهانی، مقعدی یا واژینال صورت گیرد؛ در هر صورت ویروس می‌تواند به نواحی که با دستگاه تناسلی در تماس بوده‌اند منتقل شده و زگیل را به وجود آورد.

البته برخورد دست آلوده به ویروس با قسمت‌های تناسلی هم می‌تواند باعث بروز این بیماری و انتقال ویروس HPV شود. این موضوع علت اصلی ایجاد بیماری زگیل تناسلی در کودکان است. همچنین بانوانی که به مدت زیاد از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند؛ بیشتر در معرض ابتلا به این ویروس هستند.

همچنین ببینید: خال گوشتی چیست و چه فرقی با زگیل دارد؟

یک سیستم ایمنی قوی می‌تواند به راحتی ویروس HPV را دفع کرده و از بین ببرد؛ به همین دلیل معمولا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به این ویروس مبتلا خواهند شد.

البته علت ایجاد زگیل تناسلی در بانوان و آقایان با هم متفاوت است؛ به همین دلیل توصیه می‌کنیم مقاله‌های زگیل تناسلی در مردان و زگیل تناسلی در زنان را مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی را درباره این باره به دست آورید.

علائم ایجاد زگیل تناسلی چیست؟

به طور معمول افراد با مشاهده عارضه‌های پوستی گه در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شوند؛ می‌توانند متوجه بروز این بیماری شوند. البته شریک جنسی شما راحت‌تر می‌تواند چنین نشانه‌هایی را تشخیص دهد؛ به ویژه اگر در ناحیه مقعد یا واژن این بیماری ایجاد شده باشد تشخیص آن برای شما دشوار خواهد بود. این عارضه‌های پوستی معمولا سه ماه پس از ورود ویروس به بدن ظاهر می‌شوند؛ به همین دلیل نباید منتظر بمانید تا زگیل‌هایی را بر روی پوست خود مشاهده کنید.

با وجود این برخی از نشانه‌ها هستند که می‌توانند به شما کمک کنند تا به وجود این ویروس در بدن خود شک کرده و برای بررسی دقیق‌تر به نزد پزشک مراجعه کنید. از مهم‌ترین این نشانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توده

برخی اوقات یک سری توده‌های بدون درد در اطراف ناحیه تناسلی ایجاد می‌شوند که ممکن است نشانه‌ای از وجود ویروس HPV در بدن باشند. این توده‌ها معمولا به شما خوشه‌ای هستند؛ اما امکان دارد که به شکل تکی هم مشاهده شوند.

• احساس سوزش و خارش

بیماری زگیل تناسلی می‌تواند باعث ایجاد احساس سوزش و خارش در اطراف این ناحیه شود؛ به طور عمده این احساس در نواحی زیر شکم، ناحیه تناسلی و کشاله‌های ران ایجاد خواهد شد. به علاوه یکی از نشانه‌های وجود ویروس HPV در بدن، افزایش قابل توجه ترشحات است.

• خونریزی

اگر زگیل تناسلی در مجاری ادراری به وجود آید؛ می‌تواند باعث ایجاد خونریزی در زمان ادرار کردن شود. به علاوه این نوع از زگیل‌ها اگر به موقع درمان نشوند؛ ممکن است مجاری ادراری را مسدود کنند. از سوی دیگر یکی از علت‌های اصلی ایجاد خونریزی و درد در زمان رابطه جنسی، وجود زگیل تناسلی در این دستگاه است.

همچنین ببینید: اسکین تگ یا منگوله پوستی چیست؟

آیا زگیل تناسلی قابل پیشگیری است؟

برای جلوگیری از انتقال ویروس HPV مانند بسیاری دیگر از ویروس‌ها، باید اقدامات ساده‌ای را انجام دهید که می‌توانید شما را در برابر این بیماری مصون کند. به ویژه افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا دخانیات مصرف می‌کنند؛ باید این موضوعات را جدی بگیرند.

از مهم‌ترین کارهایی که می‌توان برای پیشگیری از زگیل تناسلی انجام می‌شوند؛ از قرار زیر هستند:

• تزریق واکسن گارداسیل

تزریق واکسن گارداسیل می‌تواند تا حد زیادی ریسک ابتلا به ویروس HPV را کاهش دهد؛ تاثیر این واکسن در بانوان اثرگذاری بیشتری نسبت به آقایان دارد. به عبارت بهتر هنوز اثربخشی آن بر روی آقایان مورد تایید قرار نگرفته است؛ اما تزریق آن مشکلی را برای آن‌ها ایجاد نخواهد کرد.

این واکسن در حال حاضر می‌تواند بر روی ۵ نوع خطرناک از ویروس HPV تاثیر گذاشته و از ابتلای فرد به آن‌ها جلوگیری کند. به طور معمول همه بانوانی که در بازه سنی ۹ تا ۴۵ سال قرار دارند؛ می‌توانند به توصیه پزشک و تحت نظر او، این واکسن را تزریق کنند.

توصیه می‌شود که پسران هم در سن ۱۱ سالگی این واکسن را تزریق کنند؛ زیرا تزریق واکسن HPV قبل از رسیدن به سن بلوغ، می‌تواند تاثیر بسیار خوبی را بر روی سیستم ایمنی افراد گذاشته و احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را در بزرگ‌سالی تا حد زیادی کاهش دهد. همچنین اگر بانوان در سن ۲۶ سالگی و آقایان در سن ۲۱ سالگی اقدام به تزریق این واکسن کنند؛ احتمال بروز بیماری در آن‌ها تا ۵۰ درصد کاهش خواهد یافت.

• استفاده از وسایل مراقبتی در حین رابطه جنسی

یکی از بهترین وسایل جلوگیری از انتقال ویروس زگیل تناسلی به افراد دیگر، کاندوم است. باید بدانید که کاندوم تنها راهی برای پیشگیری از بارداری نیست؛ بلکه می‌تواند به طور موثری از انتقال ویروس‌ها و بیماری‌ها در حین این رابطه جلوگیری کند. هرچند استفاده از کاندوم نمی‌تواند شما را به طور صد درصد در برابر زگیل تناسلی ایمن کند؛ اما احتمال ابتلای شما را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.

• داشتن رابطه جنسی سالم و کنترل شده

شما باید اطلاعات جنسی خود را بالا ببرید و دانش خوبی را درباره راه‌های جلوگیری از انتقال ویروس‌های مقاربتی به دست آورید. به این ترتیب می‌توانید سلامت خود و شریک جنسیتان را تا حد خوبی حفظ کرده و در صورت وجود چنین ویروس‌هایی، از انتقال آن‌ها جلوگیری کنید.

علاوه بر این باید دقت کنید که داشتن شرکای جنسی متعدد، می‌تواند احتمال ابتلای شما را به زگیل تناسلی بالا ببرد. بنابراین هرگز در رابطه جنسی مراقبت نشده و مشکوک شرکت نکنید و پیش از انجام هر کاری، از سلامت شریک جنسی خود مطمئن شوید.

• رعایت بهداشت شخصی

هرچند احتمال انتقال ویروس HPV از طریق وسایل شخصی مانند حوله یا لباس بسیار اندک است؛ اما به دلیل تماس مستقیم این وسایل با پوست، توصیه می‌شود حتما از وسایل شخصی خود استفاده کنید.

به ویژه در زمانی که به آرایشگاه‌ها برای انجام کارهایی مانند اپیلاسیون مراجعه می‌کنید؛ مطمئن شوید که همه وسایل یک بار مصرف و کاملا استریلیزه هستند و تا حد امکان وسایل شخصی خود را همراه ببرید.

چگونه می‌توان زگیل تناسلی را تشخیص داد؟

همان‌طور که گفتیم در بسیاری از موارد این شریک جنسی شما است که عارضه‌ها را مشاهده کرده و به شما اطلاع خواهد داد که احتمال دارد به ویروس HPV مبتلا شده باشید. اما در برخی موارد این ویروس به شکل پنهان و در قسمت‌های داخلی بروز پیدا می‌کند؛ در نتیجه ممکن است تا زمان ایجاد عارضه‌های پوستی دیر شده و ویروس در بدن شما پیشرفت کرده باشد. به همین دلیل از برخی اقدامات برای تشخیص زگیل تناسلی استفاده می‌شود:

• انجام تست پاپ اسمیر برای بانوان

همه بانوانی که رابطه جنسی دارند باید از سن ۲۰ سالگی به بعد، تست پاپ اسمیر را در دوره‌های زمانی مشخص انجام دهند. در طی این تست از سلول‌های رحم نمونه‌برداری می‌شود و سلول‌ها از نظر ابتلا به ویروس HPV و سرطانی شدن، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

• آزمایش خون

راه دیگر برای تشخیص وجود ویروس HPV در بدن، انجام دادن آزمایش خون است. استفاده از این روش برای آقایان و خانم‌ها محدودیتی ندارد. میزان حساسیت و دقت در این روش بسیار بالا است؛ زیرا به صورت مولکولی انجام می‌شود و می‌تواند ژن ویروس را ردیابی کند.

یکی از کارهایی که در طی آزمایش خون برای تشخیص HPV انجام می‌شود؛ روش ژنوتاپینگ است. در این روش می‌توان با توالی یابی ژن ویروس، وجود آن را در بدن افراد تشخیص داد.

علاوه بر این یک راهکار بسیار دقیق دیگر برای تشخیص زگیل تناسلی وجود دارد که به نام Real Time PCR شناخته می‌شود. در این روش ژن مورد نظر را بارها و بارها تکثیر کرده و در نهایت با استفاده از دستگاه مخصوص آن‌ها را آنالیز می‌کنند.

عوارض زگیل تناسلی

هرچند زگیل تناسلی به خودی خود خطر چندانی ندارد؛ اما عدم رسیدگی به موقع و اقدام برای درمان آن می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های خطرناکی در بدن شود. از مهم‌ترین عوارض ویروس HPV می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرطان

یکی از خطرناک‌ترین عوارض زگیل تناسلی برای بانوان، افزایش ریسک ابتلا به سرطان دهانه رحم است. با وجود ویروس در این ناحیه، سلول‌ها رفته‌رفته رشد چشمگیری پیدا کرده و سرطانی می‌شوند.

علاوه بر این آقایان هم در صورت ابتلا به این ویروس، ممکن است دچار سرطان آلت تناسلی شوند. در کنار این‌ها احتمال بروز سرطان در ناحیه مقعد، دهان و گلو هم وجود دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود که حتما انجام مراقبت‌های پزشکی را جدی گرفته و به محض بروز اولین نشانه‌ها، برای درمان زگیل تناسلی مراجعه کنید.

• ایجاد برخی از مشکلات در حین بارداری

بانوان باید دقت کنند که پیش از هر اقدامی برای بارداری، باید ویروس HPV را درمان کنند. زیرا وجود این ویروس در حین بارداری می‌تواند باعث ایجاد مشکل در دفع ادرار شود. به علاوه باعث سفت شدن بافت واژن می‌شود؛ در نتیجه در صورت زایمان طبیعی، واژن نمی‌تواند به اندازه کافی باز شود. این موضوع باعث افزایش درد و خونریزی در حین زایمان خواهد شد.

همچنین امکان دارد زمانی که نوزاد در حال خارج شدن از واژن است؛ ویروس HPV به او منتقل شده و باعث ایجاد مشکل برای او شود.

راه درمان زگیل تناسلی چیست؟

بسیاری از افراد به دنبال این هستند که راه درمانی را برای زگیل‌های تناسلی پیدا کرده و خود را از شر این ویروس نجات دهند. برخی از مبتلایان به این ویروس به دلیل اینکه از رفتن نزد پزشک خجالت می‌کشند؛ ترجیح می‌دهند که از راه‌های خانگی درمان زگیل تناسلی استفاده کنند.

هرچند استفاده از این روش‌ها در مراحل اولیه زگیل‌های تناسلی می‌تواند برای شما موثر بوده و عارضه‌های پوستی را از بین ببرد؛ اما قادر نیست که به طور کامل ویروس را ریشه‌کن کند. در نتیجه احتمال عود کردن HPV وجود خواهد داشت. ما در مقاله‌ای با عنوان درمان‌های خانگی زگیل تناسلی، همه موادی را که می‌توانند در برطرف کردن این عارضه پوستی به شما کمک کنند؛ معرفی کرده‌ایم.

در کنار این موارد توصیه می‌کنیم که شما حتما به پزشک مراجعه کنید؛ زگیل تناسلی بیماری نیست که آن را سرسری بگیرید و فکر کنید که مانند زگیل‌های معمولی پس از مدتی برطرف خواهد شد.

این بیماری در صورت عدم رسیدگی روزبه‌روز شدیدتر شده و مشکلاتی جدی را برای شما ایجاد می‌کند. به علاوه این تنها خود شما نیستید که در معرض خطرات این بیماری قرار دارید؛ بلکه همه افرادی که تماس پوستی مستقیم با شما دارند، می‌توانند به نوعی میزبان این ویروس شده و با مشکلات ناشی از آن درگیر شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود که در اولین فرصت برای درمان بیماری به پزشک مراجعه کنید.

معمولا پزشکان از روش‌های مختلفی برای درمان زگیل تناسلی استفاده می‌کنند؛ اما از این میان دو روش می‌توانند به طور کامل ویروس را از بین ببرند و برای همیشه شما را از شر آن راحت کنند. این دو روش عبارت‌اند از:

• لیزر درمانی

تاباندن اشعه لیزر به زگیل‌های تناسلی می‌تواند به خوبی بر روی این عارضه‌های پوستی تاثیر گذاشته و آن‌ها را از بین ببرد. فقط باید دقت کنید که برای انجام لیزر باید به یک کلینیک معتبر مراجعه کنید؛ زیرا پوست ناحیه تناسلی حساسیت زیادی دارد و استفاده از لیزر نامناسب و یا تنظیم نادرست دستگاه، می‌تواند مشکلات دیگری را مانند سوختگی برای شما به وجود آورد.

• کرایوتراپی

در روش کرایوتراپی تلاش می‌شود که از منجمد کردن یا فریز کردن این عارضه‌های پوستی، برای از بین بردن ویروس HPV استفاده شود. در این روش از اسپری حاوی نیتروژن مایع برای پاشیدن بر روی زگیل‌ها استفاده می‌شود. این اسپری می‌تواند به سرعت زگیل‌ها را منجمد کرده و حتی در صورت گسترده بودن، آن‌ها را به طور موثری از بین ببرد.

حسن استفاده از این دو روش این است که کاملا غیر تهاجمی هستند و کمترین میزان درد را در بدن شما ایجاد خواهند کرد. به علاوه بنا به تشخیص پزشک شما نیاز به انجام تعداد مشخصی جلسه با فاصله زمانی مشخص دارید تا بتوانید نتیجه درمان را مشاهده کنید.

علاوه بر این موارد، از روش‌های دیگری هم برای درمان زگیل تناسلی استفاده می‌شود که از قرار زیر هستند:

• جراحی
• داروهای موضعی و پماد
• سوزاندن با الکتروکاتر

پرسش و پاسخ با دکتر رابط

• آیا امکان انتقال ویروس HPV بدون داشتن رابطه جنسی وجود دارد؟

بله. به طور کلی هر نوع تماس پوستی مستقیم با فرد آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس HPV به دیگران شود. به همین دلیل است که برخی از کودکان در زمان تولد به این بیماری مبتلا می‌شوند.

• آیا زگیل تناسلی به صورت خود به خود از بین می‌رود؟

تیپ‌های کم‌خطر زگیل تناسلی یعنی HPV6، HPV11، HPV40، HPV43، HPV44، HPV53، HPV54، HPV61، HPV72 و HPV73 به صورت خود به خود پس از گذشت ۱۸ تا ۲۴ ماه از بین می‌روند.

• کدام تیپ‌های زگیل تناسلی خطرناک هستند؟

HPV16، HPV18، HPV31، HPV33، HPV35، HPV45، HPV39، HPV51، HPV52، HPV56، HPV58، HPV59 و HPV68

• انواع زگیل تناسلی از نظر شکل ظاهری چیست؟

زگیل‌های تناسلی معمولا به شکل‌های مختلفی بر روی پوست ظاهر می‌شوند که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به گل کلم، کاکل دار، قارچ مانند، نوک تیز، پاپلاری و نامنظم اشاره کرد.

• چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به زگیل تناسلی هستند؟

1. افرادی که مبتلا به بیماری‌های مقاربتی دیگر مانند ایدز هستند.
2. افرادی که در بازه سنی ۱۲ تا ۳۵ سال قرار گرفته‌اند.
3. افرادی که مورد تجاوز قرار گرفته یا رابطه جنسی مشکوک داشته‌اند.
4. افرادی که بهداشت فردی را رعایت نمی‌کنند.
5. افرادی که رابطه جنسی مراقبت نشده دارند یا با شرکای جنسی متعددی رابطه برقرار می‌کنند.
6. افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی و بیماری‌های خود ایمنی هستند.

دکتر مهرشاد رابط

متخصص و جراح پوست و زیبایی، لیزرهای پیشرفته پزشکی، کاشت مو و ابرو از دانشگاه شهیدبهشتی، دارای بورد تخصصی،
عضو ثابت انجمن متخصصین پوست و موی ایران عضو دائم آکادمی زیبایی اروپا، ارائه مقالات متعدد در کنگره های معتبر بین المللی

ادامه توضیحات