پسوریازیس چیست و راهکارهای درمان قطعی آن

انواع گونه های اختلالات پوستی نظیر پسوریازیس، از نظر علائم و شدت بروز بسیار متفاوت هستند. این بیماری ها در مواقعی می توانند موقت یا دائمی باشند و گاهی بدون درد یا دردناک. برخی از آن ها دلایلی مرتبط با موقعیت جغرافیایی محل زندگی افراد دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است مستقیما ناشی از عوامل ژنتیکی باشند. برخی از بیماری های پوستی کم اهمیت هستند، اما برخی دیگر می توانند زندگی فرد مبتلا را تهدید کنند.

به همین دلیل شناخت سریع و آغاز به موقع روند درمان بیماری های پوستی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این میان پسوریازیس یکی از شایع ترین بیماری های پوستی است که شناخت آن، برای مبتلایان و حتی افرادی که تاکنون با این بیماری آشنایی ندارند، بسیار ضروری است. پس در ادامه ی این مقاله با ما همراه باشید.

پسوریازیس چیست ؟

پسوریازیس یک گونه از انواع اختلالات پوستی است که باعث می شود سلول های پوست تا 10 برابر سریعتر از حالت طبیعی تکثیر شوند. این عامل باعث ظهور لکه های قرمز رنگ برجسته ای روی پوست می شود و همچنین در برخی مواقع می تواند منجر به ایجاد پلاک های ضخیم شده و باعث پوشیده شدن پوست با لایه ای از بافت های سفید رنگ شود.

این موارد می توانند در هر بخشی از بدن رشد کنند؛ اما بیشتر مواقع مشاهده می کنیم که در پوست سر، آرنج، زانو و کمر ظاهر می شوند. پسوریازیس از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود (واگیردار نیستند). اما گاهی اوقات به صورت زنجیر وار در اعضای یک خانواده اتفاق می افتد.

علائم پسوریازیس معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر می شود. برای اکثر افراد، تنها بر تعدادی از بخش های بدن تأثیر می گذارد. اما در موارد شدید تر، پسوریازیس می تواند قسمت های وسیعی از بدن را بپوشاند. این لکه ها می توانند التیام پیدا کرده و سپس در طول زندگی فرد دوباره ظاهر شوند.

اغلب اوقات، محرک های محیطی باعث تقویت علائم پسوریازیس می شوند. اگرچه در حال حاضر درمان این علائم امکان پذیر نیست، اما پیشرفت های اخیر در درمان پسوریازیس به این معنی است که می توان تعداد علائم ها و شدت آنها را کاهش داد.

علائم پسوریازیس

پسوریازیس باعث تجمع سلول های پوستی بر روی پوست بیمار خواهد شد، که این عامل در نهایت منجر به ایجاد لایه های پوسته پوسته شده در سطح بدن می شود. لکه های خشک، ضخیم و برجسته روی پوست شایع ترین نشانه ی پسوریازیس است.

این لکه ها اغلب با لایه ای سفید رنگ به نام فلس پوشانده شده و فرد را تحریک به خاراندن آن می کند. فلس ها ممکن است دردناک باشند و حتی گاهی اوقات ترک می خورند و خونریزی می کنند. در موارد شدید، فلس ها رشد کرده و ادغام می شوند و مناطق وسیعی را پوشش می دهند.

در افرادی با پوست های روشن، علائم پسوریازیس معمولاً به صورت لکه های صورتی یا قرمز با فلس های سفید رنگ ظاهر می شود. در پوست های تیره تر، این بیماری بیشتر به صورت لکه های بنفش یا قهوه ای تیره با فلس های خاکستری خود را نشان می دهد.

به طور کلی علائم این بیماری می تواند نسبت به نوع پسوریازیس فرد مبتلا، مکان هایی که پسوریازیس روی بدن فرد ظاهر می شود و شدت پسوریازیس متفاوت باشد. علائم یک فرد می تواند از خفیف تا شدید، طبق گزارش بنیاد ملی پسوریازیس در موارد زیر دسته بندی شود:

پسوریازیس خفیف کمتر از 3 درصد بدن را می پوشاند.
پسوریازیس متوسط 3 تا 10 درصد بدن را می پوشاند.
پسوریازیس شدید بیش از 10 درصد بدن را می پوشاند.

افراد مبتلا به پسوریازیس حتی می توانند به نوعی از ورم مفاصل به نام آرتریت پسوریاتیک مبتلا شوند که باعث درد و تورم در مفاصل می شود. بنیاد ملی پسوریازیس تخمین می زند که بین 10 تا 30 درصد از افراد مبتلا به این عارضه ی پوستی، آرتریت پسوریاتیک نیز دارند.

علت پسوریازیس

در حال حاضر تصور می شود که پسوریازیس یک از مشکلات ناشی از اختلال در سیستم ایمنی بدن است که باعث می شود پوست با سرعت بیشتری نسبت به حالت عادی بازسازی شود. در رایج ترین نوع این بیماری، که به عنوان پسوریازیس پلاکی شناخته می شود، ترمیم و بازسازی سریع سلول ها منجر به ایجاد فلس و لکه های قرمز می شود.

به طور معمول، سلول های پوست هر 10 تا 30 روز جایگزین می شوند. با پسوریازیس، سلولهای جدید هر 3 تا 4 روز رشد می کنند. تجمع سلول های قدیمی با سلول های جدید باعث ایجاد این فلس ها می شود.

تا به امروز، آنچه که باعث نقص سیستم ایمنی می شود کاملاً مشخص نیست. محققان معتقدند عوامل ژنتیکی و محیطی در این امر نقش دارند. در هر صورت این بیماری مسری نیست، اما هر کسی می تواند به پسوریازیس مبتلا شود. حدود یک سوم موارد ابتلا در سنین کودکی خود را نشان می دهد. به یاد داشته باشید که عوامل زیر می توانند خطر ابتلای شما را افزایش دهند:

سابقه خانوادگی : ابتلا به این بیماری در خانواده ها به صورت وراثتی دیده شده است. وجود یکی از والدین مبتلا به پسوریازیس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد و داشتن دو والدین مبتلا به پسوریازیس احتمال ابتلای شما را بیشتر می کند.
فشار عصبی : از آنجا که استرس می تواند بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر بگذارد، سطوح بالای استرس ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد.
سیگار کشیدن : استعمال دخانیات نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهد، بلکه ممکن است شدت بیماری را نیز افزایش دهد. سیگار کشیدن نیز ممکن است در بروز اولیه بیماری نقش داشته باشد.

انواع پسوریازیس

در ادامه قصد داریم تا شما را با انواع پسوریازیس آشنا کنیم. همچنین خواهید دید که چگونه پسوریازیس می تواند ناخن ها و مفاصل شما را تحت تاثیر قرار دهد.

پسوریازیس پلاکی

حدود 80 تا 90 درصد از افرادی که پسوریازیس دارند به این گونه مبتلا می شوند. هنگامی که پسوریازیس پلاک ظاهر می شود، ممکن است موارد زیر را مشاهده کنید:

تکه هایی از پوست ضخیم و برجسته به نام پلاک
پوششی خشک، نازک و سفید برخی از پلاک ها را می پوشاند
پلاک ها در اندازه های مختلف
پلاک های کوچکتر به هم متصل می شوند و پلاک های بزرگتری را تشکیل می دهند.

پلاک ها معمولاً روی پوست سر، آرنج، زانو یا پایین کمر رویت می شوند. اما باز هم امکان دارد که در هر نقطه از پوست ایجاد شوند. خارش پلاک ها موردی متداول است، اما سعی کنید که خراشیده نشوند. خاراندن می تواند باعث ضخیم شدن لکه ها شود. برای جلوگیری از خارش ها، متخصصان پوست درمان هر چه سریع تر پسوریازیس را توصیه می کنند.

پسوریازیس گوت تات (Guttate)

وقتی فردی به این نوع پسوریازیس مبتلا می شود، اغلب دیده می شود که برجستگی های ریزی روی پوست به طور ناگهانی ظاهر می شوند. برجستگی ها بیشتر قسمت بالا تنه، پاها و بازوها را می پوشانند. گاهی اوقات برجستگی ها روی صورت، پوست سر و گوش ها نیز ایجاد می شوند.

هنگامی که پسوریازیس گوت تات برطرف می شود، ممکن است دیگر برنگرد. اینکه چرا این اتفاق می افتد هنوز مشخص نیست. پسوریازیس گوت تات در کودکان و نوجوانان مبتلا به عفونت هایی مانند گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می شود. این امکان وجود دارد که وقتی عفونت برطرف شود پسوریازیس شکمی نیز ترمیم شود.

پسوریازیس معکوس

ین نوع پسوریازیس در مناطقی که پوست با پوست تماس ایجاد می کند، خود را نشان می دهد؛ مانند زیر بغل، اندام تناسلی و چین باسن. در جایی که پسوریازیس معکوس ظاهر می شود، احتمالاً علائم زیر را مشاهده خواهید کرد:

لکه های صاف و قرمز پوست که تخت به نظر می رسند،
فلس های سفید کوچک، در صورت وجود،
دردناک شدن پوست.

نام های دیگر این گونه، پسوریازیس بین ریشه ای یا پسوریازیس خمشی است.

پسوریازیس چرکی

این نوع پسوریازیس باعث ایجاد برجستگی های چرکی می شود که معمولاً فقط روی پاها و دست ها ظاهر می شود. در عین حال که برآمدگی های چرکی ممکن است شبیه عفونت به نظر برسد، اما پوست عفونی نیست. این برآمدگی ها به هیچ وجه حاوی باکتری یا هر چیز دیگری که می تواند باعث عفونت شود نیستند. در قسمتی از بدن که پسوریازیس چرکی ظاهر می شود، شما احتمالا موارد زیر را مشاهده خواهید کرد:

پوست قرمز و متورم که دارای برجستگی های چرکی است.
آن مقطع از پوست بسیار دردناک خواهد شد.
نقطه های قهوه ای (و گاهی پلاک ها) پس از خشک شدن برجستگی های چرکی ظاهر می شوند.

پسوریازیس چرکی می تواند تقریباً هرگونه فعالیتی که به دست یا پای شما نیاز دارد، مانند تایپ یا راه رفتن را به طرز غیرقابل تحملی دردناک کند.

پسوریازیس Psoriasis یا Generalized

این نوع نادر از پسوریازیس، از موارد بسیار جدی و خطرناک بیماری است که باعث ایجاد برجستگی های چرکی در تقریبا تمام سطح پوست بیمار می شود. این گونه همچنین توسط برخی پزشکان پسوریازیس Von Zumbusch نیز نامیده می شود، که معمولا پس از ابتلای فرد موارد زیر قابل مشاهده است:

پوست اکثر نواحی بدن ناگهان خشک، قرمز و بسیار حساس می شود.
در عرض چند ساعت، برجستگی های چرکی بیشتر سطح پوست را می پوشاند.
اغلب اوقات در عرض یک روز، برجستگی های چرکی باز می شوند و حوضچه های چرک روی پوست نشت می کند.
همزمان با خشک شدن چرک ها (معمولاً در عرض 24 تا 48 ساعت)، پوست خشک می شود و لایه برداری اتفاق می افتد.
هنگامی که پوست خشک شده جدا می شود، سطح صاف و براق آن را مشاهده می کنید.
در عرض چند روز یا چند هفته، ممکن است تعداد جدیدی از برجستگی های چرکی را ببینید که بیشتر پوست را پوشانده است؛ چرا که این گونه از پسوریازیس چرخه خود را تکرار می کند.

هر فردی که مبتلا به پسوریازیس چرکی است، همزمان احساس بیماری نیز می کند و ممکن است دچار علائمی نظیر تب، سردرد، ضعف عضلانی و سایر نشانه های بیماری شود. مراقبت های سریع پزشکی اغلب برای نجات جان فرد ضروری است.

پسوریازیس اریترودرمیک

این گونه از پسوریازیس نیز بسیار خطرناک است و ممکن است زندگی فرد را تهدید کند. به همین دلیل بیمار نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد. هنگامی که فردی دچار پسوریازیس اریترودرمیک می شود، ممکن است علائم زیر را در وی مشاهده کنید:

پوست اکثر نواحی بدن سوخته به نظر می رسد.
علائمی نظیر لرز و تب را مشاهده خواهید کرد و به همین دلیل ظاهر فرد بسیار مریض به نظر می رسد.
ضعف عضلانی، نبض سریع و خارش شدید بدن

در بیشتر مواقع، در اکثر افرادی که به پسوریازیس اریترودرمیک مبتلا می شوند، مشاهده می شود که پیشتر به نوع دیگری از پسوریازیس آلوده شده بودند. معمولا قبل از ایجاد پسوریازیس اریترودرمیک، فرد متوجه می شود که پسوریازیس قبلی اش در حال بدتر شدن است یا با درمان های متداول بهبود نمی یابد. در صورت مشاهده هر یک از این موارد، سریعا به متخصص پوست مجرب مراجعه کنید.

افرادی که به پسوریازیس اریترودرمیک مبتلا می شوند باید فوراً تحت نظر پزشک و به طبع آن مراقبت های اولیه قرار بگیرند. در میان تمام خطرات های این گونه، ممکن است فرد نتواند بدن خود را گرم نگه دارد، بنابراین احتمال ایجاد هیپوترمی نیز وجود دارد.

پسوریازیس ناخن

در حالی که بسیاری از مردم پسوریازیس را یک بیماری پوستی می دانند، ممکن است گاهی علائم آن را در سایر نقاط بدن نیز مشاهده کنید. بسیاری از افرادی که پسوریازیس دارند علائم بیماری را روی ناخن های خود نیز مشاهده می کنند. با ابتلا به هر نوع پسوریازیس، ممکن است تغییراتی در ناخن انگشتان دست یا پای خود نیز مشاهده کنید.

به همین دلیل تقریباً نیمی از افرادی که به پسوریازیس پلاکی مبتلا هستند، علائم پسوریازیس را در ناخن انگشتان خود نیز مشاهده می کنند. وقتی پسوریازیس ناخن ها را تحت تاثیر قرار می دهد، ممکن است متوجه موارد زیر شوید:

فرورفتگی های کوچک در ناخن های شما که عموما به نام چاله ناخن شناخته می شوند
تغییر رنگ سفید زیر یک یا چند ناخن به زرد یا قهوه ای در فرد مبتلا
ناخن از جای خود جدا شده و بالا می رود، به طوری که دیگر از اطراف به انگشت متصل نیست
تجمع سلول های پوستی در زیر یک یا چند ناخن، که در نهایت ناخن را بالا می برد

اما در نهایت درمان و مراقبت مناسب از ناخن می تواند به شما در کنترل پسوریازیس ناخن کمک کند.

آرتریت پسوریاتیک

زمانی که پسوریازیس مفاصل فرد را درگیر می کند، باعث بیماری می شود که به آن آرتریت پسوریاتیک می گویند. در صورت ابتلا به پسوریازیس، توجه به مفاصل فرد بیمار مهم است. برخی از مبتلایان به پسوریازیس به نوعی از ورم مفاصل به نام آرتریت پسوریاتیک مبتلا می شوند. در صورت ابتلا به پسوریازیس شدید، احتمال این اتفاق بیشتر است.

اکثر مردم سالها قبل از ابتلا به آرتریت پسوریاتیک روی پوست خود متوجه پسوریازیس می شوند. همچنین گاهی ممکن است قبل از پسوریازیس به آرتریت پسوریاتیک مبتلا شوید، اما این اتفاق خیلی رایج نیست.

هنگامی که آرتریت پسوریاتیک ایجاد می شود، علائم آن می تواند بسیار خفیف باشند. در ابتدا ممکن است متوجه نکات زیر شوید:

تورم مفاصل و حساس درد، به ویژه در انگشتان دست و پا
درد پاشنه ی پا
تورم پشت ساق پا، درست بالای پاشنه پا
سفتی مفاصل در اوایل روز که در طول روز محو می شود

مانند پسوریازیس، بیماری آرتریت پسوریاتیک نیز قابل درمان نیست. اما درمان در مراحل اولیه می تواند از تشدید آرتریت پسوریاتیک جلوگیری کند. به یاد داشته باشید که پیشرفت این بیماری می تواند برای فرد مبتلا ناتوان کننده باشد.

نحوه درمان

اگر پزشک تایید کند که فرد مبتلا به پسوریازیس است، روش درمان کاملا بستگی به نوع و شدت بیماری دارد. گزینه های اصلی شامل چند مورد از داروها و فتوتراپی است.

افراد مبتلا به پسوریازیس باید از نرم کننده ها برای مرطوب نگه داشتن سطح پوست در حین استفاده از سایر روش های درمان، استفاده کنند. این روش می تواند به کاهش خارش و سوزش پوست کمک کند و همچنین در برخی مواقع ممکن است تعداد ضایعات یا پلاک های ایجاد شده را کاهش دهد.

داروهای درمان پسوریازیس

بسیاری از انواع داروهای موضعی، خوراکی و تزریقی برای افراد مبتلا به پسوریازیس در دسترس است. به یاد داشته باشید که برخی از داروهای OTC می توانند به تسکین علائم پسوریازیس بسیار خفیف کمک کنند. این دارو ها شامل موارد زیر است:

قیر ذغال سنگ (Coal tar) : این ماده می تواند به تسکین پسوریازیس، خارش و ضایعات آن بر روی پوست سر، کف دست و کف پا کمک کند. مردم می توانند از قیر ذغال سنگ به تنهایی یا به همراه درمان های دیگر استفاده کنند.
کرم های هیدروکورتیزون : این کرم ها التهاب را کاهش داده و خارش را تسکین می دهد.
سالیسیلیک اسید : این ماده می تواند به کاهش تورم و از بین بردن فلس ها، اغلب در افراد مبتلا به پسوریازیس پوست سر کمک کند.
عوامل ضد خارش: این موارد شامل محصولات حاوی کالامین، هیدروکورتیزون، کافور یا منتول هستند.

اما روش های دیگری نظیر درمان های سیستمیک که در کل سیستم بدن کار و اثر می کند نیز وجود دارد. پزشکان معمولا این روش را برای افرادی که دارای پسوریازیس متوسط تا شدید و آرتریت پسوریاتیک هستند تجویز می کنند. در ادامه برخی از درمان های سیستمیک را با جزئیات بیشتری بررسی می کنیم.

مواد بیولوژیکی : این مواد، داروهای مبتنی بر پروتئین هستند که از سلول های زنده گرفته می شوند. سلول های بیولوژیکی، پروتئین های ایمنی را که باعث ایجاد پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک می شوند، هدف قرار می دهد. FDA داروهای بیولوژیکی متعددی را تأیید کرده است. این دارو ها شامل Etanercept ، infliximab و Adalimumab می شوند.

متوترکسات : پزشکان متوترکسات را برای پسوریازیس بسیار شدید تجویز می کنند. شرایطی که بیماری به حدی پیشرفت کرده است که عملکرد روزانه ی بیمار را محدود می کند و به هیچ درمان دیگری پاسخ نمی دهد. متوترکسات برای آرتریت پسوریاتیک و همچنین پسوریازیس اریترودرمیک کف دست، پلک و ناخن موثر است.

سیکلوسپورین : پزشکان معمولاً سیکلوسپورین را برای جلوگیری از رد اعضای بدن پس از پیوند عضو تجویز می کنند . با این حال، این مورد می تواند به افرادی که علائم پسوریازیس پلاک، شکم، اریترودرمیک، پوسچولار عمومی و کف دست را نشان می دهند نیز کمک کند.

رتینوئیدهای خوراکی : افراد مبتلا به پسوریازیس شدید می توانند از دارویی به نام استرتین استفاده کنند که برعکس این عارضه در سراسر بدن اثر می گذارد. این دارو فعالیت ایمنی را کاهش نمی دهد و برای افراد مبتلا به HIV که پسوریازیس شدید نیز دارند، ایمن تر است.

فتوتراپی : فتوتراپی شامل قرار گرفتن منظم پوست در معرض نورها و لیزرهایی خاص، زیر نظر پزشک است. نور می تواند رشد سلول ها را کند کرده، فعالیت ایمنی را سرکوب کرده و تحریک را کاهش دهد.

اگر درمان اولیه موفقیت آمیز باشد، افراد می توانند فتوتراپی را در خانه با استفاده از لایت باکس یا دستگاه دستی انجام دهند. همچنین ممکن است برخی افراد قبل از قرار گرفتن در معرض فتوتراپی، قرص پسورالن مصرف کنند تا پوست آنها نسبت به نور حساس تر شود.

کسانی که که نسبت به نور حساسیت دارند، مانند لوپوس یا موارد ابتلا به سرطان پوست، نباید از فتوتراپی استفاده کند.

درمان های خانگی

جلوگیری از ابتلا و گسترش پسوریازیس امکان پذیر نیست. با این حال، فرد مبتلا ممکن است قادر به کاهش عوارض بیماری باشد. این استراتژی ها می توانند در کنار برنامه های درمانی سنتی نیز استفاده شوند. برخی از این استراتژی ها عبارتند از: